Kiedy ktoś kradnie nasz utwór – książkę, film, artykuł – nie zabiera go z półki, lecz z duszy. A mimo to prokuratura zbyt często odsyła pokrzywdzonych do sądu cywilnego, jakby nie dostrzegała przestępstwa. Tymczasem prawo autorskie przewiduje sankcje karne, a zaniechanie działania może oznaczać nie tylko bezradność, ale i współudział państwa w bezkarności.
Artykuł 77 Konstytucji RP gwarantuje, że ustawa nie może zamykać drogi do dochodzenia roszczeń. W praktyce jednak przepis ten pozostaje martwy, często ignorowany na rzecz ustaw – nierzadko pochodzących z czasów PRL. Choć konstytucja stoi najwyżej w hierarchii prawnej, jej ochrona praw obywatelskich ustępuje miejsca archaicznym regulacjom. Czy art. 77 jest tylko pustą deklaracją?
Podpisanie pisma do prokuratury profilem zaufanym powinno wystarczyć – tak stanowi eIDAS i polska ustawa o podpisie elektronicznym. Mimo to prokurator wzywa do odręcznego podpisu, a potem i tak zgłaszający trafia na policję, gdzie składa zeznania i podpisuje klauzulę o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Po co więc podwójne podpisywanie, skoro podpis elektroniczny ma moc prawną równą odręcznemu?
W polskim e-sądzie funkcjonuje osobliwa zasada: niezależnie od treści i celu składanego pisma, organ traktuje je jako „sprzeciw” i odrzuca. Czy to wniosek, czy inny dokument – mechanizm działa tak samo. Absurd ten, będący przejawem okrężnej logiki, powoduje, że uczestnicy postępowań napotykają przeszkody proceduralne nieprzewidziane przez prawo. E-sąd broni decyzji referendarzy sądowych, choć orzecznictwo TSUE i Trybunału Konstytucyjnego kwestionuje ich kompetencje do wydawania nakazów zapłaty.
Choć Konstytucja RP gwarantuje obywatelom podstawowe prawa, wiele jej zapisów w praktyce pozostaje martwymi literami. Artykuły 8, 30, 77 oraz 2 i 4, które powinny zapewniać ochronę praw jednostki i nadrzędność Konstytucji, są często ignorowane przez sądy i prokuratury. Z kolei art. 45, dotyczący prawa do sądu, bywa rozumiany w sposób ograniczający dostęp do sprawiedliwości. Czy Konstytucja naprawdę pełni rolę najwyższego prawa w Polsce?
Wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE oraz polskiego Trybunału Konstytucyjnego wskazują na niezgodność powierzania wydawania nakazów zapłaty referendarzom sądowym z zasadami prawa unijnego i Konstytucji RP. W polskim e-sądzie dochodzi do naruszeń praw konsumentów poprzez brak weryfikacji dowodowej i ograniczenie prawa do obrony. Czy zmiany wprowadzone w 2018 roku wystarczą, aby przywrócić sprawiedliwość?
Wyrok TSUE z 20 września 2018 r. w sprawie EOS KSI Slovensko podkreślił konieczność ochrony konsumentów w postępowaniach cywilnych. W Polsce rola referendarzy sądowych od lat budzi wątpliwości, szczególnie w kontekście orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Co więcej, funkcjonowanie e-sądu przed 2018 rokiem wskazuje na problematyczne aspekty działania referendarzy, gdzie decyzje zapadały na podstawie pomówień.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej jest najważniejszym aktem prawnym, fundamentem systemu państwowego i gwarantem praw obywateli. Jednakże jej praktyczne zastosowanie budzi wątpliwości. Liczne przepisy pozostają martwe, a ich realizacja bywa zależna od dobrej woli władz czy politycznych uwarunkowań. Czy w takich okolicznościach można uznać Konstytucję za dokument skutecznie chroniący prawa obywateli?
O polskim prawie można mówić naprawdę dużo. Jako spuścizna PRL wiele przekonań do dziś gości w umysłach władzy wykonawczej. Między innymi w Konstytucji RP nie ma żadnej informacji na temat tego, że występuje podział na prawo cywilne i karne. W Ustawie Zasadniczej, której zapisów się nie tłumaczy a stosuje tak jak napisano, każdy ma prawo do sądu na jednakowych zasadach.
Próba ukarania pasażerów za niesprawny kasownik w warszawskim tramwaju skończyła się przegraną w sądzie dla przewoźnika. Sprawa, w której kontrolerzy używając przymusu bezpośredniego wyprowadzili troje pasażerów podejrzanych o nieskasowanie biletów, w celu wyłudzenia opłaty. Czy pasażerowie mają szansę na sprawiedliwość w sytuacji, gdy zawodzą urządzenia, a kontrolerzy narzucają swoje interpretacje prawa?
