Rola notariusza w procesie wywłaszczenia
Procedura wywłaszczenia zazwyczaj przebiega w czterech etapach - rokowania, postępowanie wywłaszczeniowe, rozprawa administracyjna i wydanie decyzji o wywłaszczeniu. Wszelkie działania wywłaszczeniowe należy poprzedzić rokowaniami z właścicielami nieruchomości, które - w zamierzeniu - mają ustalić szczegóły przekazania nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa bądź samorządu. Na tym etapie może zostać ustalony rodzaj zadośćuczynienia za utracony majątek - w postaci odszkodowania bądź tak zwanej nieruchomości zamiennej. W przypadku pozytywnego zakończenia rokowań - czyli zgody właściciela na sprzedaż nieruchomości - może dojść do podpisania umowy sprzedaży.
Tak jak każda umowa sprzedaży nieruchomości, także i ta na rzecz Skarbu Państwa musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Notariusz tworzący umowę sprzedaży pomiędzy właścicielem a kupującym stosuje się do standardowych przepisów prawa cywilnego. Zadaniem notariusza jest stworzenie umowy zawierającej szczegółowe informacje na temat samej nieruchomości, celu, na który ma być przeznaczona oraz formy zadośćuczynienia (najczęściej jest to kwota pieniężna). Tylko umowa sprzedaży nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa zawarta w formie aktu notarialnego posiada prawo ważności. Zasady sporządzania aktów notarialnych w przypadku sprzedaży nieruchomości dla państwa są takie same w całym kraju - bez względu czy siedzibą celu publicznego jest Warszawa, Szczecin czy Poznań.
Czynności notarialne wykonywane podczas wywłaszczenia
W przypadku niepowodzenia rokowań podejmowanych z właścicielem nieruchomości następuje uruchomienie procedury wywłaszczeniowej. Do wniosku powinny być dołączone wszelkie niezbędne dokumenty dotyczące danej nieruchomości oraz jego właściciela, a także załączniki dotyczące między innymi przebiegu rokowań oraz warunków zabudowy i zagospodarowania terenu, a także odpis księgi wieczystej i wypis z katastru nieruchomości. Wszystkie te dokumenty - jeżeli nie są oryginałami - powinny być potwierdzone przez notariusza za zgodność z oryginałem. Tylko dokumenty potwierdzone notarialnie mogą być dołączone do wniosku.
Wywłaszczenie to instrument w rękach państwa, który powinien być stosowany jedynie w sytuacjach ostatecznych. Ewentualna sprzedaż nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa na podstawie aktu notarialnego gwarantuje, iż umowa będzie zawarta zgodnie z wymogami prawa.
