Uwaga! Tylko w testamencie sporządzonym u notariusza możemy postanowić, co komu przypadnie po naszej śmierci (np. mieszkanie - córce, synowi - samochód, siostrze - biżuteria itd.).
Jest to tzw. testament z zapisem windykacyjnym (nazwano go tak w kodeksie cywilnym - artykuł 981 ze zn. 1-6).
Spadkobierca, który zostanie uwzględniony w takim testamencie, to co mu zostało zapisane dostanie automatycznie po naszej śmierci. zaraz po przeprowadzeniu sprawy w sadzie o nabycie spadku.
To będzie tylko formalność.
Natomiast w przypadku samodzielnie napisanego testamentu odręcznego, majątkiem możemy dysponować jedynie w częściach ułamkowych, np.:
"synowi zapisuje 2/3 spadku po sobie, córce 1/3 spadku"
Uwaga! Zapisuje tylko udziały, a nie rzeczy.
Wizyta w kancelarii notarialnej
Tak jak już pisałem powyżej, aby sporządzić testament, w którym będzie można rozdzielić konkretne rzeczy wybranym osobom, konieczna jest wizyta u notariusza.
Uwaga! Za sporządzenie testamentu z zapisem windykacyjnym notariusza pobiera 150 zł (plus 23% podatku VAT). Każda strona wypisu kosztuje 6 zł (też z doliczeniem 23% podatku).
Oprócz możliwości dokonania zapisu testament notarialny ma jeszcze inne plusy:
- tak sporządzony testament na pewno nie zginie ani nie zostanie zniszczony (np. przez osoby niezadowolone z jego treści).
Oryginalny testament zawsze pozostaje w kancelarii, a w razie jej likwidacji, trafia do archiwum sądu rejonowego, który jest właściwy dla adresu tej kancelarii.
- dokument można zarejestrować w specjalnym rejestrze.
Notariusz zrobi to na prośbę notariusza.
Zasady rejestru testamentów
Testament sporządzony notarialnie lub odręcznie można zabezpieczyć za pomocą Notarialnego Rejestru Testamentów. Rejestracji dokonuje notariusz.
1. Testament rejestrowany jest dobrowolnie i bezpłatnie.
Jedynie na życzenie testatora notariusz zgłasza go do rejestru. Za dokonanie takiego wpisu w tym elektronicznym systemie nic się nie płaci.
2. Bez treści testamentu.
Nie trzeba obawiać się zgłoszenia swojego testamentu do rejestru, bo nie podaje się tam jego treści, lecz jedynie informacje, ze został on sporządzony. Podaje się też adres kancelarii notarialnej w której testament został złożony.
3. Ujawnienie rejestracji testamentu po śmierci spadkodawcy
Informacja o zarejestrowaniu testamentu będzie ujawniona dopiero po śmierci testatora.
Uwaga! Jeżeli będziemy chcieli kiedykolwiek sprawdzić, czy bliska nam osoba zostawiła testament, możemy to zrobić, zgłaszając się do jakiekolwiek kancelarii notarialnej. Trzeba mieć ze sobą dowód osobisty oraz akt zgonu spadkodawcy. Notariusz sprawdzi, czy nazwisko tej zmarłej osoby znajduje się w rejestrze testamentów.
Prawo do sprawdzenia tych informacji mają również wierzyciele zmarłego (np. bank, w którym zaciągnął on kredyt) oraz sąd, który prowadzi sprawę spadkową.
Uwaga! Osoby, które będą poszukiwały testamentu w elektronicznym rejestrze testamentów, zapłacą u notariusza za uzyskanie takiej informacji 100-150 zł (cena wypisu i protokołu z poszukiwań).
Dla kogo i kiedy zachowek?
Gdy pominie się w testamencie spadkobiercę ustawowego (np. syna lub córkę), to wtedy ma on prawo do zachowku po rodzicach (chyba że zostanie wydziedziczony).
Zasada ta dotyczy i testamentów odręcznych, i notarialnych.
Uwaga! Zachowek stanowi 1/2 udziału spadkowego, jaki należałby się spadkobiercy ustawowemu, gdyby nie było testamentu.
Dla przykładu: jeśli syn miałby prawo do 1/2 spadku po ojcu, a on wszystko zapisałby córce, to zachowek dla syna wyniesie połowę z należnej mu połowy spadku.
O zachowek można ubiegać się w ciągu 5 lat od daty śmierci spadkodawcy lub otwarcia testamentu. W tej sprawie składa się pozew.
Co można zapisać w testamencie?
Jeśli ktoś zdecyduje się na wizytę w kancelarii notarialnej i sporządzenie testamentu z zapisem windykacyjnym, to może przekazać wybranym przez siebie osobom następujące rzeczy oraz nieruchomości:
- samochód, biżuterię, księgozbiór, obraz , zbiór monet, antyki, wartościowe sprzęty domowe, meble itp;
- działkę, dom, mieszkanie (także spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu), gospodarstwo rolne, tj. grunty wraz z zabudowaniami i maszynami;
- przedsiębiorstwo (tj. np. lokal, w którym mieści się firma wraz ze sprzętem komputerowym, maszynami, meblami itp.).
