Odwrotne procesy
Raczej prędzej anabolizm będzie się z czymś kojarzył, więc zacznijmy od niego. Mówi się często o anabolikach – substancjach, których podstawowym celem jest budowanie cząsteczek większych z tych mniej złożonych – najczęściej mają to być budowane z białek mięśnie. W dużym uproszczeniu, anabolizm to właśnie proces obejmujący łączenie poszczególnych substancji odżywczych w większe struktury, które budują nasze ciało. Czyli, w przypadku mięśni, dostarczone aminokwasy są grupowane w białka, a te z kolei budują tkankę mięśniową. Podstawą do rozpoczęcia procesów anabolicznych jest dostarczenie dużej ilości energii. Bez niej proces budowy właściwie nie może się odbywać. To energia decyduje o tym, czy i jak szybko poszczególne cząsteczki mogą się łączyć. Oczywiście odbywa się to przy dwóch założeniach – najpierw po krwi muszą krążyć substancje w ilości odpowiedniej do połączenia, po drugie, na procesy budowy mięśni (i nie tylko) wpływa bardzo wiele innych czynników. Regulacja procesów anabolicznych jest wykonywana przez hormony, mają na nią wpływ substancje odżywcze, witaminy, mikroelementy, samopoczucie, stopnie zmęczenia, stres i wiele innych.
Wspomóc anabolizm można na wiele sposobów. Najlepiej regularnie ćwiczyć, dobrze się odżywiać i prawidłowo spać.
Ale procesy anaboliczne to jedna strona. Drugą jest przeciwstawny im katabolizm. Ten z kolei można w skrócie określić jako proces rozpadu większych cząstek na mniejsze, czemu towarzyszy uwalnianie energii. Jest najczęściej ściśle związany z utlenianiem – czyli spalaniem. Jeśli „spalona” zostanie cząsteczka tłuszczu, rozpada się ona na mniejsze, aż do momentu, w którym pozostaną z niej jedynie wydalane z organizmu produkty przemiany materii. Na każdym etapie pomiędzy poszczególnymi wielkościami cząsteczek, uwalniana jest energia powstająca z zerwania wiązań łączących cząsteczki. W ten sposób dana cząsteczka jest wykorzystywana jako mała, ale bardzo skuteczna elektrownia umożliwiająca wykonanie określonej czynności.
Katabolizm i anabolizm występują obok siebie równolegle. Można to opisać na prostym przykładzie ćwiczącego na siłowni człowieka, który chce osiągnąć zwiększenie siły i objętości mięśni. Budowanie mięśni będzie związane z procesami anabolicznymi. Ale, żeby dostarczyć dla nich energię, potrzebny jest rozpad innych cząsteczek – najczęściej węglowodanów i tłuszczów. Organizm musi mieć z czego produkować energię, tak samo jak z czego budować struktury białkowe.
