Bez względu na to czyją hipoteka stała się własnością, to wierzyciel ma pierwszeństwo przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Wierzycielowi wierzytelności zabezpieczonej hipoteką przysługują uprawnienia do pierwszeństwa do uregulowania należności z nieruchomości przed wierzycielami osobistymi oraz skuteczność obciążenia wobec każdoczesnego właściciela nieruchomości.
Prawo cywilne wyróżnia trzy sposoby powstania hipoteki: na podstawie umowy, na podstawie orzeczenia sądu bądź innego organu oraz na postawie szczególnego przepisu prawa. Prawo rozróżnia także trzy rodzaje hipotek: umowną, ustawową i przymusową.
Hipoteka przymusowa to jak widać jedynie jeden z kilku sposobów zabezpieczenia wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym. Powstaje więc bez zgody właściciela nieruchomości, nie na mocy umowy czy też jednostronnego oświadczenia woli właściciela nieruchomości, lecz na podstawie złożonego przez wierzyciela wniosku z załączonym do niego tytułem uprawniającym do prowadzenia egzekucji. Aby hipoteka miała miejsce, wierzyciel musi dysponować odpowiednim tytułem egzekucyjnym. Tytuł egzekucyjny musi stanowić podstawę dokonania wpisu do księgi wieczystej.
Tytułami egzekucyjnymi zgodnie z prawem cywilnym są m.in.: orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem; orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu; wyrok sądu polubownego lub ugoda zawarta przed takim sądem; ugoda przed mediatorem; inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej oraz inne (art.777KPC).
