W obecnej sytuacji gospodarczej, w której dostępność do kredytów została znacznie ograniczona, przedsiębiorstwa muszą poszukiwać nowych narzędzi, dzięki którym mogą szybko i skutecznie poprawić płynność finansową. Takim właśnie instrumentem dla wielu firm jest faktoring.
Przedsiębiorcy zawsze borykali się z problemem terminowego spływu należności od kontrahentów zarówno krajowych jak i zagranicznych. Firmy, do których należności nie spływają w sposób przewidywalny, borykają się z poważnymi problemami zachwiania płynności finansowej, która może doprowadzić do niewypłacalności.
Umiejętnie wykorzystując zewnętrzne finansowanie, można zarówno utrzymać płynność finansową w przedsiębiorstwie, jak i znacznie podwyższyć swoje obroty, a tym samym zyski. Warto jednak wiedzieć, na jakich prawach opiera się faktoring.
Zawieranie umów faktoringowych w prawie polskim, tak samo jak w wielu krajach europejskich, nie jest unormowane indywidualnie, co oznacza, że umowy te należą do tzw. umów nienazwanych, które zawiera się na podstawie przepisów kodeksu cywilnego.
Na gruncie zagranicznym pierwszy z inicjatywą wyszedł Międzynarodowy Instytut Unifikacji Prawa Prywatnego(UNIDROIT), który poruszył kwestię podstaw prawnych na konwencji w Ottawie w 1988 roku, co poskutkowało liczbą 23 artykułów normujących dla państw ratyfikujących konwencję warunki transakcji faktoringowych w obrocie międzynarodowym.
Konwencja regulowała między innymi takie zasady jak konieczność świadczenia przez faktora co najmniej dwóch usług na rzecz faktoranta, oprócz przyjęcia przelanej wierzytelności dopuszczała również możliwość zawarcia pomiędzy stronami umowy, cesji globalnej, natomiast nie precyzowała szczegółów takiej formy współpracy.
To właśnie dzięki tej konwencji wzrosło zainteresowanie faktoringiem w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w. w krajach rozwiniętych; była ona ważnym czynnikiem unifikacji jego zasad. Polska, niestety, nie ratyfikowała przytoczonej konwencji, chociaż brała udział w jej opracowaniu.
W polskim prawie do zawierania umowy faktoringu stosuje się przede wszystkim artykuł 353 kodeksu cywilnego mówiący o swobodzie zawierania umów, artykuły od 509 do 518 dotyczące przelewów wierzytelności oraz artykuł 410 § 2 w temacie świadczenia niezależnego.
Umowy faktoringowe mają charakter nietypowy, dlatego że są umowami niejednorodnymi. Oznacza to konieczność stosowania do nich także przepisów dotyczących umowy o świadczenie usług, jako, że stanowią one nierozerwalny element faktoringu, umowy gwarancji lub poręczenia, kiedy stosowane są zabezpieczenia transakcji, a także przepisy prawa wekslowego, zakładając, że weksel występuje jako forma zabezpieczenia.
Jeżeli chodzi o treść to istnieje duża dowolność ich kształtowania, natomiast niektóre elementy są obowiązkowe:
1. Muszą zostać określone strony umowy
2. Musi zostać określona kwota dokładnie oznaczonej wierzytelności
3. Muszą zostać zawarte koszty transakcji
4. Musi zawierać ustalenia o powiadamianiu bądź nie dłużnika o postanowieniach umowy
5. Musi zostać sprecyzowane prawne zabezpieczenie stron oraz zakres ich odpowiedzialności
6. Musi zostać sprecyzowany rodzaj faktoringu.
