Na początku pragnę zaznaczyć, że jak najbardziej popieram istnienie takiej instytucji jak ‘policja’ a wszystkie łyse pały wyznające ‘JP na 100%’ wcale nie chcą poszanowania ich wolności obywatelskich tylko stawiają się ponad prawem i nienawidzą policji jako kogoś kto im w tym przeszkadza. Bo jak im samochód ukradną czy zostaną pobici przez kumpli ‘po fachu’ to chyba na straż pożarną zadzwonią.
Jakkolwiek wspieram (duchowo) naszą policję, to nie podoba mi się w niej kilka rzeczy, jak np. brak albo niewystarczająca ilość patroli na ulicach (od prawie 3 lat mieszkam we Wrocławiu a dopiero wczoraj zobaczyłem pieszy patrol) czy zbyt częsta odmowa wydania pozwolenia na broń praworządnym obywatelom. Jednakże uważam, że nie jest to wina zwykłych policjantów (takich, którzy mają styczność z obywatelami) tylko ich przełożonych.
Co wolno lub nie stróżom prawa
1. Legitymowanie
Policjant, który zechce nas wylegitymować ma obowiązek podać swoje imię i nazwisko, stopień oraz podstawę prawną i przyczynę legitymowania, np. podejrzenie popełnienia przez nas przestępstwa. Jednakże powód podany przez policjanta powinien być konkretny – jakie przestępstwo, gdzie i kiedy popełnione. Należy również sprawdzić i w miarę możliwości zpisać z odznaki numer służbowy oraz organ wydania odznaki. Częstwo zdarza się, że policjant nieumundorwany chce nas wylegitymować. Zasada jest taka sama jak w wypadku policjanta umundurowanego ale to policjant powinien sam z siebie okazać nam legitymację i dać możliwość zaznajomienia się z jego danymi.
Legitymować nas ma prawo również:
a) kontroler biletów – w razie naszej odmowy ma on prawo wezwać policję, której już będziemy musieli okazać dokument tożsamości. Dodatkowo możemy być obarczeni kosztami takiej interwencji.
b) straż miejska i gminna (zasady takie same jak policja)
Podsumowanie: Jeśli policjant (lub inny funkcjonariusz) nie podaje nam przyczyny wylegitymowania lub odmawia podania swoich danych należy odmówić mu okazania dokumentu tożsamości i w razie czego zadzwonić na policję.
2. Przeszukiwanie oraz kontrola osobista
Policjant ma prawo do przeszukania bagażu lub kontroli osobistej tylko w wypadku podejrzenia popełnienia przez tą osobę czynu niedozwolonego (przestępstwa lub wykroczenia). W wypadku kontroli osobistej macie prawo rządać obecności wskazanej przez was osoby (np. jakiegoś znajomego) jako świadka kontroli. Kontrola powinna być wykonywana przez osobę tej samej płci w pomieszczeniu niedostępnym dla innych.
Przeglądanie bagażu powinno odbyć się w obecności właściciela. Na żądanie kontrolowanej osoby funkcjonariusz musi sporządzić protokół z przeszukania. Można również złożyć skargę do przełożonego funkcjonariusza, który dokonał przeszukania osoby lub bagażu. W razie nieprawidłowego przeszukania skargę można złożyć również do prokuratora.
Istnieje również ‘przeszukanie osoby’ ale ma ono miejsce tylko w wypadku toczenia się postępowania karnego i jest regulowanego przez Kodeks Karny.
Podsumowanie: zawsze rządajcie świadków przeszukań. Spisujcie imię, nazwisko, stopień oraz numer legitymacji funkcjonariusza w razie konieczności napisania skargi do przełożonego/prokuratora. Osobami uprawnionymi do przeszukiwania są policjanci oraz straż miejsca (ta druga tylko w wypadku ujęcia osoby, która może dysponować niebezpiecznymi przedmiotami).
3. Przeszukiwanie pomieszczeń
Prawo do przeszukiwania pomieszczeń ma:
- prokurator
- na polecenie sądu lub prokuratora: Policja, Inspekcja Celna, ABW, Agencja Wywiadu, inspektorzy skarbowi
- Policja w wypadkach nie cierpiący zwłoki <- śmiech na Sali
Oczywiście ten ostatni podpukt jest kpiną z naszych praw. Według niego Policja ma prawo do przeszukania nam mieszkania bez nakazu sądowego – do tego celu policjant musi okazać wyłącznie legitymację. Nakaz sądowy musi dostarczyć niezwłocznie w terminie do 7 dni od daty przeszukania (widocznie ten, który pisał prawo nie rozumie słowa niezwłocznie).
Przeszukanie musi odbyć się za dnia (6-22) a w godzinach 22-6 tylko w wypadku nie cierpiącym zwłoki. Przed dokonaniem przeszukania waszego mieszkania musicie być poinformowani w jakim celu jest ono wykonywane – kogo lub czego i w jakim celu się tam szuka. W czasie przeszukania macie bezwarunkowe prawo do przebywania w mieszkaniu. Macie również prawo do zaproszenia kogoś by przyglądał się przeszukaniu (tylko wtedy jeśli nie utrudni to przeszukania).
Podsumowanie: Zawsze żądajcie okazania nakazu oraz podania przyczyny przeszukania. Dodatkowo nie bójcie się zadzwonić po jakiegoś znajomego by przyglądał się ‘pracy’ służb dokonujących przeszukania – zwłaszcza jeśli będzie to policjant próbujący wejść ‘na odznakę’.
4. Zatrzymanie
4a. Ujęcie
Każdy obywatel ma prawo ująć przestępcę ‘na gorącym uczynku’ czyli zaraz po popełnieniu przestępstwa lub w następstwie podjętego pościgu. Taką osobę należy niezwłocznie przekazać policji.
4b. Zatrzymanie prewencyjne
Do takiego zatrzymania może dojść wtedy, gdy dana osoba stwarza zagrożenie dla innych ludzi lub mienia. Odpowiednie służby (Policja, ABW) mogą dokonać zatrzymania tylko wtedy gdy uznają, że inne czynności (wylegitymowanie, upomnienie itp) okażą się nie skuteczne. Przy zatrzymaniu funkcjonariusz zobowiązany jest podać fakt oraz przyczynę zatrzymania oraz uprzedzić ją o jej obowiązku stosowania się do wydawanych przez niego poleceń. Powinien również w razie potrzeby udzielić zatrzymanemu pierwszej pomocy i zapewnić pomoc lekarską. Zatrzymanie nie może trwać dłużej niż 48h. Po doprowadzeniu do najbliższej jednostki policji funkcjonariusz wypełnia protokół z zatrzymania i wręcza kopię zatrzymanemu, któremu przysługuje prawo do złożenia zażalenia na zatrzymanie.
4c. Zatrzymanie właściwe
Takie zatrzymanie stosuje się wobec osób podejrzewanych o popełnienie przestępstwa i wobec których istnieje podejrzenie o zacieranie śladów przestępstwa, zastraszanie świadków i uchylanie się przed wymiarem sprawiedliwości. Zatrzymanie nie może być dłuższe niż 72h. Zatrzymanego należy zwolnić:
- po 48h jeśli do tego czasu nie zostanie przekazany do dyspozycji sądu z wnioskiem o tymczasowy areszt
- po 24h od przekazania go do dyspozycji sądu jeśli do tego czasu nie zastosowano wobec niego tymczasowego aresztu.
Prawa zatrzymanego:
- zatrzymany musi zostać poczuony o możliwości złożenia zażalenia do sądu w terminie do 7 dni oraz do zawiadomienia o fakcie zatrzymania osoby najbliższej lub innej wskazanej przez niego
- zatrzymanego należy zwolnić jeśli ustały przyczyny zatrzymania, sąd wydał wniosek o wypuszczeniu z aresztu lub z opinii lekarza wynika, że zatrzymanie może być niebezpieczne dla życia/zdrowia zatrzymanego
- zatrzymany musi zostać natychmiast poinformowany o przyczynach zatrzymania oraz o jakie przestępstwo jest podejrzany; z zatrzymania sporządza się protokół a jego odpis wręcza zatrzymanemu
- decyzja o zatrzymaniu następuj w drodze zarządzenia wraz z uzasadnieniem, na które przysługuje zażalenie do sądu.
Nikt nie może być zatrzymany dwa razy na podstawie tych samych faktów i dowodów!
Podsumowanie: Zawsze upomnijcie się o protokół z zatrzymania oraz o prawo do powiadomienia kogoś o waszym zatrzymaniu. Jeśli wiecie, że zostaliście zatrzymaniu bezprawnie starajcie się jak najwięcej zapamiętać z zatrzymania by potem dokładnie opisać to w zażaleniu do sądu. Pilnujcie czasu waszego przetrzymywania. Zawsze piszcie zażalenia!
5. Artykuły Konstytucji RP
Nienaruszalność mieszkania – Art. 50
Zapewnia się nienaruszalność mieszkania. Przeszukanie mieszkania, pomieszczenia lub pojazdu może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony.
Nietykalność osobista – Art. 41 ust 1.
Każdemu zapewnia się nietykalność osobistą i wolność osobistą. Pozbawienie lub ograniczenie wolności może nastąpić tylko na zasadach i w trybie określonych w ustawie.
