Nie ma ocalałych. Nie ma świadków. Nie ma zapisków. A jednak znamy tę historię. Bitwa, która rozegrała się, nim wynaleziono pismo. Zatopiona wyspa, której położenia nie zna żaden współczesny żeglarz. Społeczność, która przeminęła tak całkowicie, że nie została po niej nawet ruina. A mimo to – opowieść istnieje. Czy to przypadek? Czy może... świadectwo tego, że ktoś – lub coś – jednak ją zapamiętał?
Władza nie zawsze rodziła się z siły miecza. Czasem przychodziła w szacie rytuału, błogosławieństwa lub gry pozorów. Historia królów i cesarzy to opowieść o tym, kto miał prawo koronować i kto miał prawo być koronowany. Czy władca ustanowiony przez obcego władcę jest rzeczywiście naszym władcą? A może tylko jego reprezentantem?
Stanisław Lem, znany jako mistrz science fiction, wykraczał poza ramy literatury. Jego wizjonerskie idee – przewidzenie internetu, e-booków czy sztucznej inteligencji – zadziwiają precyzją i śmiałością. W książkach takich jak "Solaris" czy "Summa technologiae" Lem nie tylko snuł fantastyczne historie, ale antycypował rozwój technologii, inspirując naukowców i inżynierów. Jego twórczość to dowód, że wyobraźnia może wyprzedzać epokę i kształtować przyszłość.
Badając przeszłość, często zastanawiałem się, dlaczego określenia „Ariowie” i „Słowianie” bywają używane tak, jakby dotyczyły dwóch odrębnych cywilizacji. Obie nazwy wywodzą się przecież ze wspólnego indoeuropejskiego pnia. A jednak w folklorze Ariowie nierzadko przedstawiani są jako mityczni przodkowie, niemal nadludzcy pionierzy, podczas gdy Słowianie jawią się jako ich ziemscy, zapomniani potomkowie. Skąd wziął się ten podział i co może nam powiedzieć o ludzkim postrzeganiu własnej historii?
W wierzeniach Słowian energia żeńska i męska nie znały sztywnych granic płci. Męska siła Peruna i żeńska opiekuńczość Mokoszy współistniały w harmonii, przenikając życie codzienne. Czy mężczyzna mógł nosić w sobie intuicję ziemi, a kobieta moc gromu? Współczesne pytania o te energie znajdują echo w słowiańskim spojrzeniu na świat. Zbadajmy, jak nasi przodkowie widzieli ten dualizm i co ich podejście mówi nam o nas samych współcześnie.
Słowianie i Polanie – dwa określenia często mylone, choć dzieli je czas i kultura. Słowianie, dawni mieszkańcy Europy, żyli w harmonii z naturą i świętymi prawami. Polanie, plemię zachodniosłowiańskie, weszli na drogę państwowości, tracąc pierwotną tożsamość. Od umiaru w piciu miodu po wpływy chrześcijańskie – różnice są wyraźne. Wyjaśnijmy, kim byli Słowianie, jak Polanie się zmienili i dlaczego nie warto mieszać ich historii.
Praktyka „plucia w dłonie” to fascynujący zwyczaj pieczętowania transakcji, sięgający starożytności. Choć dziś wydaje się osobliwa, niegdyś niosła głębokie znaczenie symboliczne i prawne. Ślina, łącząc strony umowy, uświęcała ją, budując zaufanie tam, gdzie brakowało świadków czy pisma. Ten gest, zakorzeniony w wierzeniach o duszy i życiu, ukazuje, jak dawne kultury pojmowały zobowiązania.
Józef Unrug, wiceadmirał polskiej Marynarki Wojennej, dowodził heroiczną obroną Wybrzeża w 1939 roku. Urodzony w Niemczech, płynnie mówił po niemiecku, lecz po 1 września 1939 roku, w akcie niezłomnego patriotyzmu, „zapomniał” tego języka. W niewoli odmawiał rozmów z Niemcami bez tłumacza, stając się symbolem oporu i wierności Polsce.
Rok 1991 w Polsce upadek PRL pokazał pozorny koniec systemu. Władza, choć zmieniła oblicze, nadal działała w tle, kontrolując kluczowe instytucje. Polacy masowo tracili pracę, a w tym samym czasie na ulicach rozbrzmiewała muzyka disco polo. Czy to przypadek, że ta prosta, energetyczna muzyka stała się hitem akurat wtedy, gdy Polska pogrążała się w kryzysie? Disco polo okazało się doskonałym narzędziem odwracania uwagi od problemów – współczesnymi igrzyskami dla zawiedzionego społeczeństwa.
Kazimierz Prószyński to jedna z najważniejszych, a jednocześnie najbardziej niedocenionych postaci w historii polskiego kina. Jego wynalazki, takie jak pleograf i biopleograf, wyprzedziły swoje czasy, a stworzone przez niego filmy dokumentalne i fabularne stanowiły fundament rodzimej kinematografii. Mimo tragicznej śmierci w obozie koncentracyjnym, jego dziedzictwo pozostaje żywe, choć wciąż wymaga większego uznania.
