Wielu osobom wydaje się, że ocieplenie klimatu następuje liniowo w zależności od naszej emisji gazów cieplarnianych. Niestety, nie wygląda to tak prosto. Symulacje komputerowe wykazują istnienie punktów krytycznych, po przekroczeniu których zmiany zachodzą w przyspieszonym tempie, a ich cofnięcie do stanu poprzedniego staje się niemożliwe (w skali czasowej porównywalnej z czasem życia ludzkiej cywilizacji). Dzieje się tak, ponieważ system klimatyczny Ziemi reaguje na wymuszenia sprzężeniami.
Początek zimy nie wydaje się na pozór odpowiednim czasem na to, aby pisać o globalnym ociepleniu. Jest to jednak – paradoksalnie – czas jak najbardziej właściwy. Kiedy na dworze chłód, zwiększa się znacznie nasze zapotrzebowanie na energię pod każdą postacią. Słusznym więc będzie zastanowić się nad tym, że gospodarka emituje tak zwane gazy cieplarniane między innymi przy spalaniu paliw kopalnych – koniecznym także po to, by nam tę energię dostarczyć.
Nie możemy pozwolić sobie na rezygnację z drewna pozyskiwanego w lesie jako surowiec. Jest on niezbędny w wielu gałęziach gospodarki, jak budownictwo, górnictwo, kolejnictwo czy meblarstwo. Jest niezbędny też w sztuce – jak rzeźba czy muzyka (wiele instrumentów jest drewnianych). Musimy więc sadzić i odpowiednio pielęgnować lasy gospodarcze, tak aby dostarczały nam drzew równych, prostych, zdrowych i pozbawionych zbyt nisko wyrastających gałęzi – a więc zupełnie innych niż w lesie naturalnym.
Nawet wśród osób rozumiejących znaczenie martwego drewna dla przyrody, zgoda na jego pozostawienie w ekosystemie ulega często zawieszeniu w przypadku rozległych zaburzeń spowodowanych na przykład pożarem, huraganem czy gradacją niektórych owadów. Gdy w krótkim czasie dochodzi do masowej śmierci drzew na znacznym obszarze, leśnicy są przerażeni „klęską ekologiczną” i zaraz przystępują do „zrobienia porządku” przez usunięcie masy martwego drewna i do „odbudowy drzewostanu”. Ale czy słusznie?
Ludzi od wieków fascynuje krajobraz prastarych puszcz, którego nieodłączną częścią są martwe i zamierające drzewa. Mamy tego dowód choćby w literaturze. Niestety w świadomości kilku ostatnich pokoleń pojęcie lasu zmieniło się – a to za sprawą utylitarnego leśnictwa dążącego do maksymalizacji zysków z pozyskania drewna kosztem innych, zwłaszcza ekologicznych funkcji lasu. W miejsce pierwotnej puszczy mamy więc wizję „zadbanego i uporządkowanego” drzewostanu. Zatem potrzebna jest nam edukacja.
Drzewa biocenotyczne to takie, które w znaczący sposób zwiększają bioróżnorodność tam gdzie rosną. W planach ochrony przyrody stosuje się praktyki pozostawiania takich drzew w ekosystemie lub nawet specjalnych nasadzeń. Należą tu na przykład gatunki drzew nektarodajne; albo rodzące owoce wykorzystywane przez zwierzęta jako pokarm. Jednak specjalną kategorię drzew biocenotycznych stanowią drzewa uszkodzone bądź chore, częściowo obumarłe lub zamierające. One też spełniają w przyrodzie ważną rolę.
Drewno produkują wszystkie rośliny (także zielne), lecz bez wątpienia najwięcej jest go w drzewach. Dzięki temu potrafią one osiągać ogromne rozmiary i żyć nawet przez tysiące lat. W końcu jednak zamierają, a ich szczątki bywają niestety przez ludzi usuwane. Dopiero od niedawna wiemy, że martwe drewno pełni ważną rolę w ekosystemach i powinno być w nich pozostawiane.
Historia rolnictwa ekologicznego jest znacznie dłuższa niż konwencjonalnego, sięga bowiem czasów, kiedy prehistoryczny człowiek rozpoczynał uprawiać ziemię. Doświadczenia nagromadzone od tamtego czasu są znacznie bogatsze i chyba bardziej cenne dla współczesności niż te, które w krótkim czasie swego istnienia przyniosło rolnictwo nawozowo – pestycydowe. Aby zrozumieć znaczenie tych doświadczeń, należy przybliżyć istotę rolnictwa ekologicznego.
Ponieważ drzewa są ważnym elementem całego ekosystemu i odgrywają niezbędną rolę w naszym codziennym życiu, nie jest zaskakujące, że mamy z nimi silniejszy związek niż z prawie każdą inną rośliną. O ile przekwitnięcie kwiata czy uschnięcie roślinki doniczkowej może pozostać niezauważona, o tyle umierające drzewo jest dla nas czymś niepokojącym i smutnym.
Przeciwnicy jedzenia mięsa jako argument podają często straszne warunki chowu i uboju zwierząt na nie przeznaczonych. Na przemysłowe tuczarnie mówią nieraz „Auschwitz dla zwierząt”. I trudno odmówić im w tym racji. Społeczeństwo dostrzega jednak ten problem, i aby jemu zaradzić, wprowadzono pojęcie dobrostanu zwierząt.
