Chociaż niemal od zawsze wiadomo, że niedobory witamin, makro- i mikroelementów w organizmie, wynikające ze źle skomponowanej diety, przyczyniają się do występowania wielu chorób, dopiero od niedawna bardziej zwraca się uwaga na korelację między złym żywieniem a zachorowalnością na wiele schorzeń, szczególnie cywilizacyjnych. Równocześnie wskazuje się rolę prawidłowego, dobranego do potrzeb chorego żywienia jako integralnego elementu leczenia chorób, przede wszystkim przewlekłych.
Zmiana nawyków żywieniowych jest jedną z najprostszych metod ograniczenia ryzyka zachorowania na choroby takie jak nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca. Warto w tym miejscu podkreślić, że w tym aspekcie dieta rozumiana jest nie jako system żywieniowy wiążący się z ograniczeniami i wyrzeczeniami, lecz jako sposób odżywiania stosowany nie czasowo, ale ciągle. Dieta w tym kontekście może być rozumiana jako zdrowe odżywianie – zbilansowane, urozmaicone, niewolne od drobnych okazjonalnych odstępstw, smaczne i atrakcyjne.
Natomiast dietoterapia to nic innego jak takie komponowanie jadłospisu, by dostarczyć organizmowi chorego wszystkich potrzebnych składników, a jednocześnie wyeliminować takie pokarmy, które przyczyniają się do zaostrzenia choroby i pogorszenia stanu chorego. Dietoterapia opiera się także na wdrażaniu takich pokarmów, które maja udowodnione, ale też potencjalne właściwości lecznicze u pacjentów zmagających się z daną chorobą.
Istnieje wiele chorób, których leczenie nie może być skuteczne bez integracji farmakoterapii oraz dietoterapii. Jako przykład można podać cukrzycę (choroba cywilizacyjna), mukowiscydozę (choroba wrodzona przewlekła) oraz chorobę nowotworową. W tym ostatnim przypadku zadaniem diety jest m.in. wsparcie pacjenta w procesie walki z chorobą i w okresie rekonwalescencji. Jeśli chodzi o cukrzycę, ustabilizowanie poziomu cukru we krwi nie jest właściwie możliwe, jeśli pacjent nie przestrzega zaleceń dietetycznych, natomiast w przypadku mukowiscydozy właściwie skomponowana dieta warunkuje prawidłowy rozwój fizyczny, chroni przed groźnymi dla pacjenta infekcjami i łagodzi ich przebieg, zapewnia dobre samopoczucie i poprawia jakość życia.
