Oświadczenie o odrzuceniu spadku bądź przyjęciu go z dobrodziejstwem inwentarza może być złożone w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Składa się je przed sądem lub notariuszem. (art. 1015 i 1018 Kodeksu Cywilnego).
W sytuacji kiedy odrzucisz spadek nie odziedziczysz długów, ale też nie odziedziczysz żadnego majątku. Jesteś traktowany tak jakbyś nie dożył otwarcia spadku a odrzucony spadek przechodzi na dalszych spadkobierców np. dzieci, wnuki.
Jeśli natomiast zdecydujesz się na przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza będziesz ponosić odpowiedzialność za długi spadkowe, ale tylko do wartości stanu czynnego spadku (wysokości odziedziczonego majątku). Pozostali spadkobiercy, jeśli nie złożą w terminie żadnego oświadczenia, przyjmują spadek również z dobrodziejstwem inwentarza.
Inaczej będzie przy następcach prawnych dłużników rzeczowych, z tytułu zastawu i hipoteki (ale nie przymusowej). Wówczas spadkobierca nie może powołać się na ograniczenie odpowiedzialności za długi spadkowe.
Warto jednak pamiętać, że w przypadku przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza wartość stanu czynnego spadku ustala się w inwentarzu. Wiąże się to niestety z dodatkowymi czynnościami prawnymi i kosztami. Spisu inwentarza dokonuje komornik sądowy, a jego sporządzenie zarządza sąd. Do spisu komornik wciąga majątek spadkodawcy z zaznaczeniem wartości każdego przedmiotu, jak też długi spadku i wykazuje wartość czystego spadku. Trzeba się więc zastanowić czy chcemy te koszty ponosić, gdyż mogą okazać się one dość spore.
Jeśli nie złożysz żadnego z powyższych oświadczeń albo złożysz oświadczenie o prostym przyjęciu spadku przejmiesz po zmarłym wszelkie prawa i obowiązki wchodzące w skład spadku, a więc będziesz odpowiadał za długi zmarłego w pełnej wysokości, niezależnie od wartości pozostawionego majątku (uwaga: ograniczenie tej odpowiedzialności w przepisach o zachowku, odpowiedzialności spadkobiercy za zapisy i polecenia). Kiedy spadkobiercami są osoby mniemające pełnej zdolności do czynności prawnych, osoby, co do których istnieje podstawa do ich całkowitego ubezwłasnowolnienia lub osoby prawne i nie złożą one oświadczenia w terminie, przyjmą wówczas spadek z dobrodziejstwem inwentarza.
