Zacznijmy od tego, czym w ogóle jest granit. Wspinacze cenią go, np. w Tatrach, za niezwykłą fakturę, tarcie, jakie daje podczas wspinaczki. Kamieniarze za niezwykłą trwałość, niepowtarzalne kolory. Artyści za niepowtarzalność, jaką można uzyskać na końcu drogi, jaką ten kamień musi przejść, by stać się czymś pięknym.
No właśnie. Jaka to droga, którą musi przejść szara bryła, by stać się dla przykładu piękną nagrobną rzeźbą?
Granit to skała jawnokrystaliczna, zbudowana z kwarcu, skalenia, plagioklazu i biotytu. Wszelkie granitowe zasoby w postaci całych łańcuchów górskich, pojedynczych szczytów, czy nawet kamieni, jakie w formie ostańców po prostu leżą gdzieś w szczerym polu, rozpoczęły swój żywot w głębokiej czeluści skorupy ziemskiej, gdzie dzięki licznym przemianom i wpływom temperatury, ciśnienia i czasu uformowały się w swoją ostateczną postać.Charakteryzują się różnorodną barwą - od czerni, przez odcienie szarości, biel, roż, zieleń. Niesamowite srebrzyste refleksy licznych "dodatków", jakie ma w sobie granit - np. miki, zwanej potocznie złotem głupców, powodują, że jest właśnie tak atrakcyjny dla kamieniarzy, rzeźbiarzy, grawerów.
Wielkie bloki skalne są odłupywane ze ścian kamieniołomów przy użyciu naprawdę ciężkiego sprzętu, wielkich świdrów i materiałów wybuchowych. Potem są starannie oglądane w celu ustalenia ich struktury oraz jakości. Następnie zgodnie z ich przeznaczeniem są ciętę na płyty, mniejsze bloki.
Transportowane z wielką ostrożnością do pracowni rzeźbiarza czy też zakładu kamieniarskiego, są na miejscu jeszcze delikatniej rozładowywane - w końcu towar już zapłacony, więc żal byłoby go popsuć.
Artysta, kamieniarz, wybiera właściwy kolor, strukturę, kształt w zależności od tego, co ma powstać z tej pięknej granitowej skały. Gdyby na przykład z zakupionej płyty miał powstać nagrobek - wybierana jest płyta płaska, niezbyt gruba, w odpowiednich wymiarach. Między innymi dlatego, by jak najmniej tego cennego materiału zmarnowało się podczas obróbki. Teraz w ruch idą dłuta, młotki, piły, szlifierki, maszyny operujące strumieniami wody, laserowe mierniki i całe mnóstwo tajemnych utensyliów, z których korzysta artysta.
W przypadku wszelakich "płaskich powierzchni" stosuje się następujące techniki:
- Fala szeroka - gdy rant (brzeg płyty) ścięty jest szeroko i ukształtowany faliście
- Fala mała - gdy rant ścięty jest stosunkowo wąsko oraz ukształtowany w kształcie fali
- Faza ćwierćwałek - gdy brzeg płyty jest zaokrąglony w kształcie 1/4 koła
- Brzeg obijany surowy - obijany młotkiem, obijakiem brzeg płyty kamiennej, nieregularny w kształcie, niczym nie wygładzony
- Brzeg bijany szczotkowany - obijany brzeg o nieregularnych kształtach, szczotkowany w celu zmiany faktury
Jeśłi chodzi o rzeźbę przestrzenną - tutaj sprawa się komplikuje. Ze względu na koszt materiału oraz trudności w obróbce, częściej niż z granitu, rzeźby wykonuje się z piaskowaca i marmuru. Jeśli jednak ambitny artysta rzeźbiarz wybierze granit jako materiał, z którego ma powstać jego dzieło, wtedy w pierwszej kolejności wykonuje odlew - gipsowy lub gliniany. Następnie w mozolnym procesie dłutowania, odbijania, podbijania, żłobienia, frezowania, polerowania, szlifowania powstaje owa piękna, monumentalna lub delikatna - w zależności od zamysłu artysty, rzeźba granitowa.
Efekt końcowy jest zachwycający. A skała granitowa, która powstała gdzieś głęboko w skorupie ziemskiej kilka miliardów lat temu, na powierzchni naszej planety będzie cieszyć oczy ludziom przez kolejne wieki.
