Kuchnię Szkocji, jej charakter oraz główne i wykorzystywane w najbardziej popularnych, uchodzących za miejscowy rarytas przepisach składniki determinuje hodowla owiec oraz szkockiego bydła włochatego. Pierwsze sygnały dotyczące tej rasy sięgają VI wieku, nietrudno więc domyślić się, że tak długa historia oraz lokalne uwarunkowania geograficzno – klimatyczne wywarły olbrzymi wpływ na dietę jej mieszkańców – dietę opartą na mięsie i jego przetworach, łączącą unikalność z pomysłowością.
Pomysłowość ta często wynikała z niedostatku – nawiedzający chłodną północ głód sprawił, że Szkoci nauczyli się wykorzystywać wiele składników, które mogą na pierwszy rzut oka odstręczać spragnionego kulinarnych wrażeń Europejczyka.
Nie bez przyczyny najbardziej znanym szkockim przysmakiem jest tzw. haggis, będący niczym innym, jak owczym żołądkiem nadziewanym sercem, płucami i siekaną wątróbką, połączonymi z owsianą mąką i przyprawami. Dla Polaków, przyzwyczajonych do flaczków czy podrobów, nie stanowi to specjalnego szoku – ale dla bardziej konserwatywnego podniebienia może być ciężkim szokiem.
Chociaż w szkockiej kuchni dominuje mięso, rozbudowane wybrzeże pozwoliło wprowadzić do niej wiele potraw z ryb. Najbardziej charakterystyczna jest zupa z wędzonego łupacza – tak zwany Cullen skink. Tym, co nadaje jej niepowtarzalny smak – i wzbudza w turystach co najmniej wątpliwości – jest dodatek świeżego mleka, istnieje jednak wersja „bezpieczniejsza” – ze śmietanką.
Zgodnie z wielowiekową tradycją, a także odpowiednio do klimatu – ulubionym trunkiem, wykorzystywanym zarówno do przygotowywania potraw, jak i do dopełnienia ich smaku oraz podkreślenia ich zalet jest whisky.
Równie szkocka jak Haggis, równie uderzająca jak bogata kompozycja ziół i przypraw, surowa, a jednocześnie skrywająca w sobie bogactwo smaków i aromatów – nie ma wątpliwości, że szkocka whisky ma charakter. Z pewnością wpływ na to ma sposób jej przygotowywania – wykorzystujący wędzony nad torfowym dymem słód z najlepszego jęczmienia, źródlaną wodę o wyjątkowej czystości i unikalnym składzie chemicznym oraz szlachetne odmiany drożdży. Produkowana zgodnie z wielowiekową tradycją, stanowiąca popis mistrzostwa odpowiedzialnych za dobór i mieszanie Mistrzów Kupażowania – jest alkoholem, obok którego nie można przejść obojętnie.
Można zaryzykować i – narażając się na gniew mieszkańców Szkocji – wskazać, że o ile potrawy kuchni szkockiej nie wszędzie mogą być przyjmowane z entuzjazmem, o tyle szkocka whisky jest znana i ceniona na całym świecie.
I właśnie tutaj można znaleźć dźwignię, która pozwoli na przekonanie się do oryginalnych potraw – wskazanie, że jako składnik został wykorzystany elitarny i szlachetny trunek to argument – potencjalnie – bardzo skuteczny.
A oto przepis, który może stanowić doskonały wstęp do poznania smaków Szkocji – tradycyjny haggis. Żeby przyrządzić to danie, należy przygotować żołądek barani, ok 500 gram podrobów, na które składają się serca, płuca i wątroba, ok 200 gram wołowiny lub jagnięciny, dwie cebule, 200 gram płatków owsianych i przyprawy do smaku. Podroby należy zagotować razem ze skrawkami wołowiny, po czym oddzielamy podroby i mięso, zachowując wywar. Następnie należy dobrze zmielić podroby razem z mięsem, po czym dodać posiekaną cebulę, przyprawy i wywar, tak by, zachować konsystencję ciasta. Gotową masę należy umieścić w oczyszczonym żołądku, który – po dodaniu niewielkiej ilości whisky „do smaku” – zawiązujemy. Nakłuwamy haggis i gotujemy około trzech godzin na małym gazie.
Ugotowany haggis należy rozpruć i podać jego zawartość – najlepiej smakuje ze szlachetnym sosem na bazie śmietany i szkockiej:
250 ml śmietany podgrzewamy w rondelku, dodając do niej 100 ml whisky i pół łyżeczki musztardy. Podajemy na gorąco.
Whisky stanowi jeden z ulubionych elementów kuchni szkockiej. Idealnie pasuje do wszystkich, najchętniej wykorzystywanych przez Szkotów w kuchni składników - świetnie łączy się z płatkami owsianymi, mięsem wołowym, baraniną, dziczyzną i rybami.
