Problem mogą mieć osoby, które zarówno w myśl polskich przepisów podatkowych, jak i w myśl przepisów innego kraju uznawane są za rezydentów podatkowych obu tych państw. W Polsce status ten można uzyskać bardzo łatwo. Jeśli podatnik przebywa w kraju ponad 183 dni w roku, automatycznie rozlicza się z całości swoich przychodów w Rzeczypospolitej. Jak więc obliczyć podatek? W takim przypadku warto dokładnie zapoznać się z umową międzynarodową, zawartą między Polską a konkretnym państwem. Umowa określa, jaką osobę można uznać za rezydenta danego państwa, ponadto wskazuje sytuacje, w których rezydentura jest podwójna i wyjaśnia, jak w takiej sytuacji wygląda obowiązek podatkowy.
Podwójny koszt
Umowa międzynarodowa o unikaniu podwójnego opodatkowania jest aktem o wyższej randze niż ustawa podatkowa. Dlatego na postawie brzmienia tej umowy już można ustalić, że rezydencja podatkowa obowiązuje tylko w jednym z państw. W przypadku, gdy umowa nie rozstrzyga o rezydencji lub Polska nie zawarła umowy z danym krajem, podatek musi zostać uiszczony w każdym z państw. Wystąpią zatem podwójne stawki podatkowe, które można jeszcze ominąć, stosując zasadę unikania podatku, zawartą w ustawie o podatku dochodowym.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych
W polskim prawie podatkowym rezydencja podatkowa została określona w art. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie odwołano się do UPODF.
Zgodnie z postanowieniami art. 3 UPDOF należy stwierdzić, iż pojęcie „rezydent podatkowy” jest tożsame z pojęciem „osoba podlegająca nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu”. Nieograniczony obowiązek podatkowy oznacza, iż podatnik musi uiścić podatek dochodowy od całości swoich dochodów uzyskanych tak na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak i za granicą. Jest to tzw. „zasada rezydencji”, zgodnie z którą suwerenne państwo posiada wyłączne i nieograniczone prawo do nakładania podatków na podmioty, które mają rezydencję podatkową na terytorium danego państwa.
Ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu podlegają osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium RP miejsca zamieszkania. Podatnicy ci podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów osiąganych na terytorium RP.
Ustalenie miejsca zamieszkania jest podstawą dla prawidłowego określenia rezydencji podatkowej, która warunkuje sposób rozliczenia PIT.
Warto przypomnieć, iż za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium RP uważa się osobę fizyczną, która:
- posiada na terytorium RP centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
- przebywa na terytorium RP dłużej niż 183 dni w danym roku podatkowym.
Wystarczy spełnienie jednego z powyższych warunków, aby w świetle UPDOF osoba fizyczna była traktowana jako polski rezydent podatkowy.
Zawarte w definicji słowo „lub” oznacza, iż dla posiadania miejsca zamieszkania wystarczy, aby osoba fizyczna miała jedynie centrum interesów osobistych bądź jedynie centrum interesów gospodarczych na terytorium RP.
