Obowiązek podatkowy w tym zakresie spoczywa przede wszystkim na rezydentach podatkowych danego kraju, co oznacza osoby, które posiadają miejsce zamieszkania na terytorium danego państwa lub przebywają tam przez określony czas w roku podatkowym, zazwyczaj przekraczający 183 dni.
Zasady opodatkowania dochodów w Polsce
W Polsce podatkiem dochodowym objęci są zarówno pracownicy etatowi, osoby prowadzące działalność gospodarczą, jak również osoby osiągające przychody z najmu, dzierżawy, kapitałów pieniężnych czy innych źródeł. Polski system podatkowy przewiduje istnienie dwóch podstawowych stawek podatku dochodowego od osób fizycznych, uzależnionych od wysokości osiąganego dochodu. W 2024 roku stawka 12% ma zastosowanie do dochodów nieprzekraczających 120 000 zł rocznie, natomiast powyżej tej kwoty obowiązuje stawka 32%. Dodatkowo osoby osiągające najwyższe dochody mogą zostać objęte daniną solidarnościową w wysokości 4% od nadwyżki ponad 1 milion zł. Alternatywnymi formami opodatkowania, głównie dla przedsiębiorców, są podatek liniowy w wysokości 19% oraz ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, którego stawki uzależnione są od rodzaju prowadzonej działalności.
Jak opodatkowane są dochody w Holandii?
W Holandii system podatku dochodowego od osób fizycznych opiera się na trzech tzw. "koszykach" dochodowych, obejmujących dochody z pracy i mieszkania (Box 1), dochody z udziałów (Box 2) oraz dochody z oszczędności i inwestycji (Box 3). Największe znaczenie ma Box 1, który obejmuje dochody z pracy, zasiłki i wartość przypisaną do korzystania z własnego mieszkania. W 2024 roku stawki w Box 1 są progresywne i wynoszą 36,93% dla dochodów do kwoty 73 031 euro oraz 49,50% dla wyższych dochodów. W Box 2 podatek od dywidend i zysków kapitałowych wynosi 26,9%, a w Box 3, dotyczącym aktywów finansowych, obowiązuje skomplikowany mechanizm opodatkowania opartego na hipotetycznych stopach zwrotu, co sprawia, że faktyczne obciążenie podatkowe może być wyższe niż rzeczywiste zyski.
Francuski model podatku dochodowego
Francuski system podatku dochodowego charakteryzuje się dużym stopniem progresji oraz silnym uwzględnieniem sytuacji rodzinnej podatnika. Dochód osoby fizycznej jest rozliczany według skali progresywnej, która w 2024 roku obejmuje stawki od 0% do 45%. Pierwszy przedział, do 10 777 euro rocznie, jest wolny od podatku. Następnie stosowane są stawki 11%, 30%, 41% oraz najwyższa stawka 45%, obowiązująca dla dochodów przekraczających 177 106 euro. Ponadto, we Francji funkcjonuje system "quotient familial", który rozkłada dochód opodatkowany na jednostki zwane "parts" w zależności od liczby osób w gospodarstwie domowym, co skutkuje łagodniejszym opodatkowaniem rodzin wielodzietnych. Dodatkowo osoby o wysokich dochodach mogą być objęte dodatkowymi podatkami, takimi jak contribution exceptionnelle sur les hauts revenus.
Opodatkowanie dochodów w Niemczech
W Niemczech podatek dochodowy jest również silnie progresywny, a jego konstrukcja uwzględnia kwotę wolną od podatku, stawki krańcowe oraz specjalne zasady dla osób żonatych i rozliczających się wspólnie. W 2024 roku kwota wolna od podatku wynosi 11 604 euro rocznie dla osoby samotnej. Stawki zaczynają się od 14% i rosną w sposób ciągły, aż do osiągnięcia progu 62 810 euro, po czym stawka wynosi 42%, a dla dochodów przekraczających 277 826 euro stosuje się najwyższą stawkę 45%. W Niemczech funkcjonuje również tzw. "podatek solidarnościowy" (Solidaritätszuschlag), który wynosi 5,5% podatku dochodowego i ma na celu finansowanie różnic regionalnych, głównie na wschodzie kraju.
Które kraje UE mają najwyższe i najniższe stawki podatku dochodowego?
W Unii Europejskiej występują znaczne różnice w poziomie opodatkowania dochodów osób fizycznych. Do krajów z najwyższymi krańcowymi stawkami podatku dochodowego należą Szwecja, Dania i Belgia. W Szwecji najwyższy próg podatkowy wynosi 57%, na co składa się podatek państwowy i podatek lokalny. W Danii maksymalna stawka podatku dochodowego sięga około 55,9%, obejmując zarówno podatek krajowy, jak i lokalny. Belgia natomiast stosuje 50-procentową stawkę podatku dla dochodów powyżej 41 360 euro rocznie, przy czym dodatkowe obciążenia fiskalne mogą znacząco zwiększać efektywne opodatkowanie. Z drugiej strony, w grupie państw o najniższych stawkach podatkowych znajdują się Bułgaria i Rumunia. W Bułgarii obowiązuje jednolita stawka podatku dochodowego w wysokości 10%, podobnie jak w Rumunii, która również stosuje liniowy podatek w tej samej wysokości. Węgry stosują jedną z najniższych stawek podatku dochodowego w Europie wynoszącą 15%, a Czechy, mimo progresji, utrzymują stosunkowo niski poziom opodatkowania dla większości podatników. Te rozbieżności świadczą o znacznej autonomii państw członkowskich w kształtowaniu własnej polityki fiskalnej, co wpływa na konkurencyjność podatkową i może być czynnikiem przyciągającym inwestycje oraz osoby o wysokich dochodach.
Gdzie najkorzystniej płacić podatek dochodowy?
Podsumowując, ocena atrakcyjności systemu podatku dochodowego nie powinna ograniczać się wyłącznie do poziomu stawek, ale powinna uwzględniać także efektywny poziom opodatkowania, prostotę systemu, stabilność regulacji, a także zakres świadczeń publicznych finansowanych z podatków. Polska oferuje relatywnie niskie stawki podatkowe w dolnych przedziałach dochodowych oraz uproszczone formy dla przedsiębiorców, jednak z drugiej strony system cechuje się dużą zmiennością legislacyjną oraz skomplikowaną strukturą ulg i odliczeń. Holandia oraz Niemcy posiadają bardziej przewidywalne systemy z wyższymi stawkami, ale też oferujące lepsze zabezpieczenia socjalne i publiczne. Francja natomiast, pomimo wysokiego obciążenia dla najzamożniejszych, skutecznie chroni rodziny i klasy średnie poprzez rozbudowany system ulg oraz progresji podatkowej. Najbardziej optymalnym wyborem mogłoby być państwo łączące umiarkowane stawki, przejrzystość regulacji oraz odpowiedni poziom usług publicznych, co czyni system niemiecki stosunkowo atrakcyjnym dla podatnika poszukującego stabilności, uczciwości i przewidywalności w zakresie obowiązków podatkowych.
