Woda to nic innego jak tlenek wodoru H2O, związek chemiczny wszystkim znany i bardzo rozpowszechniony w przyrodzie. Bezsprzecznym jest jednak fakt, że jest też czymś więcej, jest życiodajną substancją bez której człowiek, stworzenie czy roślina nie przetrwa. Dlatego też ważne jest, aby wiedzieć jakie są zasoby wody na Ziemi, skąd one pochodzą i jak możemy je chronić.
Jak wiemy z lekcji geografii Ziemia składa się z powłok. Jedną z nich jest hydrosfera czyli wodna powłoka Ziemi. Zasoby wodne hydrosfery to:
· wszechocean,
· wody podziemne,
· jeziora,
· bagna,
· rzeki,
· lodowce i lądolody,
· wilgoć glebowa oraz woda w atmosferze.
Wszechocean zawiera około 97% ogólnych zasobów wodnych na Ziemi. Wody uwięzione w lodowcach i lądolodach zajmują ponad 2%, a tylko 1% zasobów wodnych przypada na wody powierzchniowe na lądach, podziemne oraz wody w biosferze i atmosferze. Ten 1% całej wody na Ziemi jest dla nas, istot żyjących, najcenniejszym surowcem bo surowcem potrzebnym do życia.
Wody hydrosfery są w ciągłym ruchu, zwanym obiegiem wody w przyrodzie. Pewna ilość wody krąży stale między atmosferą, hydrosferą i litosferą, przenosząc się z jednego środowiska do drugiego, dzięki czemu wszystkie wody Ziemi stanowią jedność. Przedstawione jest to na poniższym rysunku.
Dla człowieka najważniejsze znaczenie mają wody podziemne bo to one stanowią główne źródło z którego czerpią producenci wody pitnej. Omawiając wody podziemne należy uwzględnić wody, które biorą udział w krążeniu wód w przyrodzie i zalegają stosunkowo płytko pod powierzchnią Ziemi, oraz wody głębinowe, występujące na znacznych głębokościach pod utworami trudno przepuszczalnymi o dużej miąższości. W zależności od głębokości warstwy wodonośnej wyróżniamy dwa rodzaje wód podziemnych: zaskórne i gruntowe. Te pierwsze zatrzymane są na nieprzepuszczalnym podłożu, występują blisko powierzchni gruntu i ulegają wpływom warunków atmosferycznych (temperatura, opady). Ulegają łatwo zanieczyszczeniu i nie nadają się do picia. Te drugie leżą na większych głębokościach, nie podlegają bezpośrednio wpływom warunków atmosferycznych. Mają stałą temperaturę a dzięki grubej warstwie filtrującej, która zalega nad nimi, nie ulegają zanieczyszczeniu i nadają się do spożycia. W zależności od wielkości zasilania (opad atmosferyczny) poziom ich ulega wahaniom – w okresach długotrwałej suszy wysychają wody w studniach. Wody głębinowe mogą tworzyć ogromne zbiorniki lub występować w postaci wód szczelinowych. Wody te są bardzo silnie zmineralizowane i mogą mieć podwyższoną, a nawet wysoką temperaturę. Skład chemiczny tych wód pozwala podzielić je na: solanki (przeważająca ilość soli kamiennej i soli magnezu), szczawy (z rozpuszczonymi kwaśnymi węglanami wapnia, sodu i domieszką żelaza), radoczynne (niewielkie ilości pierwiastków promieniotwórczych).
Człowiek mimo iż wody potrzebuje to jej nie szanuje. Gospodarcza działalność człowieka niestety z reguły wpływa niekorzystnie na gospodarkę wodną, prowadząc do zanieczyszczenia i deficytu wody. W wyniku nieprzemyślanej działalności, człowiek już niejednokrotnie przyczynił się do stepowienia, a następnie pustynnienia wielu obszarów Ziemi, głównie przez nieracjonalną gospodarkę zasobami leśnymi (rabunkowe wycinanie lasów), która prowadzi do zmian klimatycznych – zmniejszenia opadów, od których zależy poziom wód podziemnych i powierzchniowych. Szacuje się, że 75% powierzchni lądowej świata to obszary deficytu wody. Obszary o dużej koncentracji ludności i przemysłu są narażone na zakłócenia stosunków wodnych i powstawanie ogromnych lejów depresyjnych. Ocenia się, że co najmniej 35% lądów jest zagrożonych degradacją ze względu na brak wody. Człowiek, nie chcąc rezygnować z rozwoju gospodarczego, musi nauczyć się jak umiejętnie sterować gospodarką wodną.
Innym palącym problemem w ostatnich latach, oprócz niedoborów wody na kuli ziemskiej, jest zanieczyszczenia wód przez ekspansywną działalność człowieka. Niemal wszystkie zanieczyszczenia poprzez spływ powierzchniowy trafiają z rzek i jezior do mórz i oceanów, powodując w nich niekorzystne zmiany. Zanieczyszczenia wód w zależności od ich pochodzenia i sposobu działania można podzielić na : komunalne, przemysłowe i rolne (mówi się, że 1/6 Bałtyku to „podwodna pustynia”). Działalność człowieka prowadzi do takiego zanieczyszczenia wody, że zaczyna być zagrożone środowisko w którym żyje człowiek. Niewątpliwie jest to sytuacja, która musi ulec zmianie. Szczególnie ważna jest racjonalizacja gospodarki wodnej w naszym kraju, gdyż Polska jest krajem ubogim w wodę. Pod względem wielkości opadów i zasobów wody w przeliczeniu na jednego mieszkańca zajmuje jedno z ostatnich miejsc w Europie. Obszary deficytowe to Wyżyna Śląska, część Wyżyny Małopolskiej i Kotliny Sandomierskiej, Nizina Wielkopolska, znaczna część Niziny Mazowieckiej, a także Nizina Szczecińska, Pobrzeże Słowińskie i okolice Żuław Wiślanych. Przyczyny tego niebezpiecznego deficytu są dwojakie: budowa geologiczna oraz ogromne zużycie wody przez przemysł i aglomeracje miejskie. Ponadto niemal w skali całego kraju odczuwany jest deficyt czystych wód pitnych. Niestety diagnoza naszych zasobów wodnych nie jest pocieszająca.
Recept na uzdrowienie tej sytuacji jest wiele. Moim zdaniem najważniejsze są pozornie małe kroki, które mogą dać spektakularny efekt. Małe kroki, nie wymagające dużego nakładu jednostkowego ale wykonywane przez każdego człowieka mogą się okazać bardzo efektywne. Przede wszystkim należy oszczędzać wodę, dążyć do minimalizowania jej zużycia, wprowadzać systemy racjonalizujące gospodarkę wodną w przedsiębiorstwach przemysłowych. Razem możemy zdziałać więcej, wystarczy chcieć.
Jak wiemy z lekcji geografii Ziemia składa się z powłok. Jedną z nich jest hydrosfera czyli wodna powłoka Ziemi. Zasoby wodne hydrosfery to:
· wszechocean,
· wody podziemne,
· jeziora,
· bagna,
· rzeki,
· lodowce i lądolody,
· wilgoć glebowa oraz woda w atmosferze.
Wszechocean zawiera około 97% ogólnych zasobów wodnych na Ziemi. Wody uwięzione w lodowcach i lądolodach zajmują ponad 2%, a tylko 1% zasobów wodnych przypada na wody powierzchniowe na lądach, podziemne oraz wody w biosferze i atmosferze. Ten 1% całej wody na Ziemi jest dla nas, istot żyjących, najcenniejszym surowcem bo surowcem potrzebnym do życia.
Wody hydrosfery są w ciągłym ruchu, zwanym obiegiem wody w przyrodzie. Pewna ilość wody krąży stale między atmosferą, hydrosferą i litosferą, przenosząc się z jednego środowiska do drugiego, dzięki czemu wszystkie wody Ziemi stanowią jedność. Przedstawione jest to na poniższym rysunku.
Dla człowieka najważniejsze znaczenie mają wody podziemne bo to one stanowią główne źródło z którego czerpią producenci wody pitnej. Omawiając wody podziemne należy uwzględnić wody, które biorą udział w krążeniu wód w przyrodzie i zalegają stosunkowo płytko pod powierzchnią Ziemi, oraz wody głębinowe, występujące na znacznych głębokościach pod utworami trudno przepuszczalnymi o dużej miąższości. W zależności od głębokości warstwy wodonośnej wyróżniamy dwa rodzaje wód podziemnych: zaskórne i gruntowe. Te pierwsze zatrzymane są na nieprzepuszczalnym podłożu, występują blisko powierzchni gruntu i ulegają wpływom warunków atmosferycznych (temperatura, opady). Ulegają łatwo zanieczyszczeniu i nie nadają się do picia. Te drugie leżą na większych głębokościach, nie podlegają bezpośrednio wpływom warunków atmosferycznych. Mają stałą temperaturę a dzięki grubej warstwie filtrującej, która zalega nad nimi, nie ulegają zanieczyszczeniu i nadają się do spożycia. W zależności od wielkości zasilania (opad atmosferyczny) poziom ich ulega wahaniom – w okresach długotrwałej suszy wysychają wody w studniach. Wody głębinowe mogą tworzyć ogromne zbiorniki lub występować w postaci wód szczelinowych. Wody te są bardzo silnie zmineralizowane i mogą mieć podwyższoną, a nawet wysoką temperaturę. Skład chemiczny tych wód pozwala podzielić je na: solanki (przeważająca ilość soli kamiennej i soli magnezu), szczawy (z rozpuszczonymi kwaśnymi węglanami wapnia, sodu i domieszką żelaza), radoczynne (niewielkie ilości pierwiastków promieniotwórczych).
Człowiek mimo iż wody potrzebuje to jej nie szanuje. Gospodarcza działalność człowieka niestety z reguły wpływa niekorzystnie na gospodarkę wodną, prowadząc do zanieczyszczenia i deficytu wody. W wyniku nieprzemyślanej działalności, człowiek już niejednokrotnie przyczynił się do stepowienia, a następnie pustynnienia wielu obszarów Ziemi, głównie przez nieracjonalną gospodarkę zasobami leśnymi (rabunkowe wycinanie lasów), która prowadzi do zmian klimatycznych – zmniejszenia opadów, od których zależy poziom wód podziemnych i powierzchniowych. Szacuje się, że 75% powierzchni lądowej świata to obszary deficytu wody. Obszary o dużej koncentracji ludności i przemysłu są narażone na zakłócenia stosunków wodnych i powstawanie ogromnych lejów depresyjnych. Ocenia się, że co najmniej 35% lądów jest zagrożonych degradacją ze względu na brak wody. Człowiek, nie chcąc rezygnować z rozwoju gospodarczego, musi nauczyć się jak umiejętnie sterować gospodarką wodną.
Innym palącym problemem w ostatnich latach, oprócz niedoborów wody na kuli ziemskiej, jest zanieczyszczenia wód przez ekspansywną działalność człowieka. Niemal wszystkie zanieczyszczenia poprzez spływ powierzchniowy trafiają z rzek i jezior do mórz i oceanów, powodując w nich niekorzystne zmiany. Zanieczyszczenia wód w zależności od ich pochodzenia i sposobu działania można podzielić na : komunalne, przemysłowe i rolne (mówi się, że 1/6 Bałtyku to „podwodna pustynia”). Działalność człowieka prowadzi do takiego zanieczyszczenia wody, że zaczyna być zagrożone środowisko w którym żyje człowiek. Niewątpliwie jest to sytuacja, która musi ulec zmianie. Szczególnie ważna jest racjonalizacja gospodarki wodnej w naszym kraju, gdyż Polska jest krajem ubogim w wodę. Pod względem wielkości opadów i zasobów wody w przeliczeniu na jednego mieszkańca zajmuje jedno z ostatnich miejsc w Europie. Obszary deficytowe to Wyżyna Śląska, część Wyżyny Małopolskiej i Kotliny Sandomierskiej, Nizina Wielkopolska, znaczna część Niziny Mazowieckiej, a także Nizina Szczecińska, Pobrzeże Słowińskie i okolice Żuław Wiślanych. Przyczyny tego niebezpiecznego deficytu są dwojakie: budowa geologiczna oraz ogromne zużycie wody przez przemysł i aglomeracje miejskie. Ponadto niemal w skali całego kraju odczuwany jest deficyt czystych wód pitnych. Niestety diagnoza naszych zasobów wodnych nie jest pocieszająca.
Recept na uzdrowienie tej sytuacji jest wiele. Moim zdaniem najważniejsze są pozornie małe kroki, które mogą dać spektakularny efekt. Małe kroki, nie wymagające dużego nakładu jednostkowego ale wykonywane przez każdego człowieka mogą się okazać bardzo efektywne. Przede wszystkim należy oszczędzać wodę, dążyć do minimalizowania jej zużycia, wprowadzać systemy racjonalizujące gospodarkę wodną w przedsiębiorstwach przemysłowych. Razem możemy zdziałać więcej, wystarczy chcieć.
Licencja: Creative Commons
