Jednym z takich badań jest cytologia. Wykonywana jest ona w celu profilaktyki raka szyjki macicy – ma na celu wykrycie zmian w obrębie szyjki macicy i stanów przedrakowych, a także inwazyjnej postaci tego nowotworu. Trzeba bowiem pamiętać, że w przypadku każdego nowotworu jak najwcześniejsze jego zdiagnozowanie odgrywa kluczową rolę w procesie leczenia. A na raka szyjki macicy każdego roku zapada około 3500 mieszkanek Polski.
Cytologia jest badaniem prostym, nieinwazyjnym i całkowicie bezbolesnym. Można je wykonać podczas standardowej wizyty u ginekologa lub umówić się specjalnie w tym celu, np. w ramach badań przesiewowych organizowanych przez NFZ. W czasie badania pacjentka leży na fotelu, natomiast lekarz ginekolog (lub położna) pobiera materiał do badań. W tym celu w pochwie umieszczany jest wziernik, a następnie za pomocą specjalnej szczoteczki pobiera się komórki nabłonkowe z szyjki macicy. Pobrany materiał jest następnie utrwalany i poddawany analizie mikroskopowej. Z tego powodu na wynik badania trzeba trochę poczekać.
Pacjentka wybierająca się na cytologię musi pamiętać o tym, że badanie to nie może być wykonane w dowolnym momencie. Przede wszystkim na cytologię najlepiej zgłosić się w pierwszej połowie cyklu (optymalnie między 10 a 14 dniem), ale co najmniej 2 dni po ustaniu menstruacji i najpóźniej 4 dni przed kolejną miesiączką. Ponadto przez 24 godziny (a najlepiej 2 dni) przed badaniem należy powstrzymać się od współżycia, a w ciągu 3 dni przed badaniem nie wolno stosować leków dopochwowych.
Częstotliwość wykonywania cytologii zależy w dużej mierze od wyniku poprzedniego badania, jak również od wieku. Generalnie najlepiej ustalić to ze swoim ginekologiem. Zwykle cytologia raz na 2-3 lata zupełnie wystarczy, ale jeżeli poprzednia dała niejasne czy niezupełnie prawidłowe wyniki, należy ją wykonać raz do roku lub nawet częściej. Ponadto przesłankami do częstszych badań cytologicznych są: osłabienie układu immunologicznego (np. w wyniku brania leków immunosupresyjnych po przeszczepie czy chemioterapii), nosicielstwo wirusa HIV i HPV, przypadki choroby w rodzinie, częsta zmiana partnerów.
