a art. 118 tego Kodeksu wskazuje terminy upływu przedawnienia roszczeń poszczególnych rodzajów świadczeń. Zgodnie z definicją wskazaną w art. 117§2 Kodeksu cywilnego, po upływie przedawnienia roszczenia dłużnik może uchylić się od jego zaspokojenia jedynie wówczas, kiedy przed sądem podniesie zarzut przedawnienia. Istotnym jest, że przedawnienie nie działa „z automatu”: sąd orzecze obowiązek zaspokojenia świadczenia, nawet wówczas, kiedy z okoliczności sprawy i przedłożonych przez stronę powodową dowodów wynikać będzie jednoznacznie, że zgłoszone roszczenie uległo przedawnieniu. Aby sąd uznał zarzut przedawnienia, musi być ten zarzut zgłoszony przez stronę pozwaną. Terminy przedawnienia roszczeń majątkowych są zróżnicowane:
okresowych (raty kredytu bankowego, raty czynszu, roszczenia z zawartych umów ubezpieczenia wynoszą 3 lata.
Roszczenia ze sprzedaży dokonanej w zakresie działalności sprzedawcy ulegają przedawnieniu po terminie lat dwóch.
Przedawnienie każdego roszczenia zasądzonego wyrokiem sądowym (nawet, jeśli inny przepis przewiduje dla tego roszczenia krótszy termin) wynosi 10 lat, z wyjątkiem roszczeń o świadczenia okresowe (te przedawniają się z upływem lat trzech) – art. 125 KC,
Przedawnienie roszczeń właściciela rzeczy przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości, oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy wynosi 1rok (art. 229 KC),także 1 rok wynosi przedawnienie roszczeń samoistnego posiadacza rzeczy przeciwko jej właścicielowi o nakłady poczynione na rzecz (art. 229 KC);
W zakresie użytkowania wieczystego :
- przedawnienie roszczenia przeciwko wieczystemu użytkownikowi gruntu o naprawienie szkód wynikłych z niewłaściwego korzystania wynosi 3 lata (art. 243 KC) oraz 3 lata biegnie przedawnienie roszczenia wieczystego użytkownika o wynagrodzenie za budynki i urządzenia wzniesione na gruncie (art. 243 KC),
Użytkowanie:
- przedawnienie roszczenia właściciela przeciwko użytkownikowi o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy albo o zwrot nakładów na rzecz (art. 263 KC), oraz przedawnienie roszczenia użytkownika przeciwko właścicielowi o zwrot nakładów poczynionych na użytkowaną rzecz (art. 263 KC) wynosi 1 rok
ZASTAW
- przedawnienie roszczenia zastawcy przeciwko zastawnikowi o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy (art. 322 KC) oraz przedawnienie roszczenia zastawnika przeciwko zastawcy o zwrot nakładów na zastawioną rzecz (art. 322 KC).wynosi 1 rok.
UMOWA PRZEDWSTĘPNA:
1 rok – przedawnienie roszczenia z umowy przedwstępnej (np. o zawarcie umowy przyrzeczonej), przy czym jako termin początkowy bierze się termin, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta (art. 390 § 3 KC),
SZKODA
3 lata – przedawnienie roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, przy czym termin ten liczy się od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie zobowiązanej do naprawienia szkody; roszczenie to przedawnia się jednak nie później niż 10 lat od chwili wyrządzenia szkody,
* w przypadku szkody wynikłej z przestępstwa, roszczenie o jej naprawienie przedawnia się po 20 latach, bez względu na moment, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o zobowiązanym do naprawienia szkody,
* w przypadku szkody wyrządzonej małoletniemu, przedawnienie roszczenia nie może nastąpić wcześniej niż po 2 latach od uzyskania przez poszkodowanego pełnoletności,art. 442[1] KC)
SPRZEDAŻ RZECZY I PRAW
- przedawnienie roszczeń przedsiębiorcy, rzemieślnika oraz prowadzącego gospodarstwo rolne (przy sprzedaży płodów rolnych i leśnych) wynosi 2 lata – art. 554 KC, przedawnienie roszczeń sprzedawcy o dopłatę różnicy ceny wynikające z przepisów o cenie sztywnej, minimalnej i wynikowej (art. 541 KC), wynosi 1 rok – przedawnienie roszczenia kupującego o zwrot nadpłaty wynikającej z przepisów o cenie sztywnej, maksymalnej i wynikowej (art. 541 KC), 1 rok,
UMOWA O DZIEŁO
Przedawnienie roszczeń wynikających z umowy o dzieło, wynosi 2 lata, przy czym okres ten liczony jest od daty oddania dzieła, a jeśli dzieło nie zostało wydane – od dnia, w którym wg umowy powinno być oddane (art. 646 KC)
KONTRAKTACJA
2 lata – przedawnienie roszczeń producenta i kontraktującego, przy czym termin liczony jest od dnia spełnienia świadczenia przez producenta, a jeśli producent świadczenia nie spełnił – od dnia, w którym świadczenie producenta winno być spełnione (art. 624 KC),
NAJEM:
- przedawnienie roszczeń wynajmującego o naprawienie szkody z tytułu uszkodzenia lub pogorszenia rzeczy wynosi 1 rok (art. 677 KC);
- przedawnienie roszczeń najemcy o zwrot nakładów na rzecz oraz o zwrot nadpłaconego czynszu wynosi 1 rok (art. 677 KC);
- przedawnienie roszczenia wynajmującego o zapłatę czynszu wynosi 3 lata (art. 118 KC),
UŻYCZENIE
- przedawnienie roszczenia użyczającego o naprawienie szkody za uszkodzenie lub pogorszenie rzeczy (art. 719 KC) wynosi 1 rok
-przedawnienie roszczenia biorącego do używania o zwrot nakładów na rzecz oraz o naprawienie szkody poniesionej wskutek wad rzeczy wynosi 1 rok (art. 719 KC),
POŻYCZKA
6 miesięcy – przedawnienie roszczenia biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki (art. 722 KC),
UMOWA RACHUNKU BANKOWEGO
2 lata – przedawnienie wszelkich roszczeń wynikających ze stosunku rachunku bankowego, z wyłączeniem roszczeń o zwrot wkładów oszczędnościowych (art. 731 KC),
UMOWA ZLECENIA
2 lata – przedawnienie roszczeń o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobie, która stale lub w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa trudni się czynnościami danego rodzaju oraz 2 lata – przedawnienie roszczeń ww. osób z tytułu udzielonych im zaliczek, również 2 letni okres przedawnienia jest przewidziany dla roszczeń z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone (art. 751 KC)
UMOWA PRZEWOZU RZECZY I TOWARÓW
1 rok – przedawnienie wszelkich roszczeń z umowy przewozu (art. 778, 792 KC), natomiast 6 miesięcy wynosi przedawnienie roszczeń przysługujących przewoźnikowi przeciwko innym przewoźnikom, którzy uczestniczyli w przewozie przesyłki
UMOWA SPEDYCJI;
zgodnie z art. 803 KC przedawnienie wszelkich roszczeń z umowy spedycji wynosi 1 rok oraz 6 miesięcy roszczeń spedytora przeciwko przewoźnikom i innym spedytorom uczestniczącym w przewozie przesyłki (art. 804 KC),
UMOWA UBEZPIECZENIA
3 lata – przedawnienie roszczeń z umowy ubezpieczenia (art. 819 KC),
ROSZCZENIA ZWIĄZANE Z POBYTEM W HOTELU
6 miesięcy – przedawnienie roszczenia o naprawienie szkody wynikłej z utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych do hotelu lub podobnego zakładu; termin liczony jest od dnia dowiedzenia się o szkodzie, w każdym jednak razie roszczenie przedawnia się po roku czasu od zaprzestania korzystania z hotelu (art. 848 KC),
2 lata – przedawnienie roszczenia powstałego w zakresie działalności hoteli z tytułu należności za dostarczone mieszkanie, utrzymanie i usługi oraz z tytułu wydatków poniesionych na rzecz osób, które korzystają z usług takich przedsiębiorstw; w tym terminie przedawniają się także roszczenia przedsiębiorstw gastronomicznych (art. 851 KC),
UMOWA SKŁADU
1 rok – przedawnienie roszczeń z umowy składu (art. 859[9] KC),
PRZEKAZ
1 rok – przedawnienie roszczeń odbiorcy przeciwko przekazanemu, wynikające z przyjęcia przekazu (art. 921[2] § 3 KC)
SPADEK I INNE ROSZCZENIA Z NIM ZWiĄZANE
przedawnienie roszczeń z tytułu zapisu wynosi 5 lat (art. 981 KC), 3 lata – przedawnienie roszczeń uprawnionego z tytułu zachowku (liczone od dnia ogłoszenia testamentu) – art. 1007 KC,3 lata – przedawnienie roszczeń spadkobierców o zmniejszenie zapisów i poleceń (art. 1007 KC),3 lata – przedawnienie roszczenia przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanej od spadkodawcy darowizny (art. 1007 KC).
Pragnę jeszcze dodać że;
Okres przedawnienia bankowego tytułu egzekucyjnego wynosi 3 lata, natomiast z chwilą nadania mu klauzuli wykonalności , okres jego 3 letniego przedawnienia rozpoczyna się od nowa.
Tomasz Kaczyński
