Obowiązek stosowania cen rynkowych w transakcjach z podmiotami powiązanymi jest jednym z istotnych założeń ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zaś obowiązek tworzenia dokumentacji w tym zakresie jest jednym z narzędzi służących ich określeniu. Reguła ta nie ma jednak charakteru bezwzględnego i w pewnych sytuacjach możliwa jest sytuacja, w której dopuszczalne będzie stosowanie cen niższych od rynkowych czyli takich, jakie ustaliłyby między sobą podmioty niezależne.
To odstępstwo od zasady znalazło swoje źródło w orzecznictwie sądów administracyjnych, gdzie wskazano, że „Strategię gospodarczą polegającą na sprzedaży towaru po obniżonych cenach podmiotowi powiązanemu kapitałowo, celem poprawy sytuacji finansowej tego podmiotu, można odczytać jako poniesienie kosztów w celu utrzymania źródła dochodów i zapobieżenie dalszym stratom.“[1] Dopuszczalne jest zatem stosownie cen niższych niż rynkowe, z zastrzeżeniem, że sytuacja taka jest wynikiem realizacji określonej strategii gospodarczej realizowanej przez podmioty powiązane.
Należy podkreślić, że stosowanie tego typu strategii odpowiada przepisom prawnym regulującym sposób i tryb określania dochodów w drodze oszacowania. Zgodnie z §11 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w tej sprawie[2] analiza transakcji powinna uwzględniać przyjętą strategię gospodarczą, zaś przyjęta strategia może obejmować czasową obniżkę zysków w zamian za wyższe zyski długoterminowe. Analogiczna regulacja została zawarta także wytycznych OECD.[3]
W związku ze wskazanymi aktami prawnymi oraz orzecznictwem sądowym, należy uznać, że możliwe jest stosowanie niższych cen w celu osiągnięcia długofalowych zysków. Warunkiem jednak tego jest sformułowanie strategii gospodarczej, a więc określenie przyjętych celów oraz wskazanie zasad ich realizacji. Polityka taka musi zatem mieć charakter okresowy i być jasno opisana.
[1] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 października 2006 r., sygn. akt: II FSK 1208/05
[2] Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 września 2009 r. w sprawie sposobu i trybu określania dochodów osób prawnych w drodze oszacowania oraz sposobu i trybu eliminowania podwójnego opodatkowania osób prawnych w przypadku korekty zysków podmiotów powiązanych (Dz. U. z 2009 r. Nr 160, poz. 1268 ze zm.)
[3] OECD Transfer Pricing Guidelines for Multinational Enterprises and Tax Administrations, Committee on Fiscal Affairs, Paryż, lipiec 1995 r., pkt 1.32
