Rzadko słyszymy pochwały w kierunku naszej nacji. Sami siebie określamy jako nieudaczników, wiecznych harcerzyków wymachujących szabelką, a będąc za granicą wstydzimy się mówić po polsku.
Poznaj samego siebie – to słowa na murze świątyni Apollina w Delfach – są aktualne także dziś. Odnoszą się nie tylko do nas jako jednostek, ale także do nas jako narodu, czyli wspólnoty politycznej.
Roman Dmowski vs. Józef Piłsudski. Co Józef Ignacy Kraszewski mówi o polskim charakterze politycznym? Czy Jan Paweł II był kolejnym polskim mesjanistą? To Polak jest wynalazcą czołgu. Czy warto sięgnąć do idei Arystotelesa w kontekście Polski?
Po pierwsze zatem, musimy zrozumieć, że jesteśmy na swój sposób wyjątkowi stanowiąc naród o takiej, a nie innej historii; po drugie, mieć świadomość, jak wiele jest dzieł, ludzi i myśli zapomnianych, które czekają na należne dowartościowanie; i po trzecie — gruntownie zanalizować i przemyśleć dylematy i wyzwania, jakie wpływają na naszą duchową kondycję".
Ta myśl wiąże się szczególnie z zagadnieniem wiedzy i świadomości, bez których właściwie trudno mówić o ludzkiej wolności. Jak z kolei pisze - co zresztą Szymański przypomina - Barbara Toporska, prywatnie żona Józefa Mackiewicza: "Zdrowa opinia publiczna to nie jest opinia patriotyczna, ale opinia dobrze zorientowana. Opinia uformowana na danych, a nie sloganach, tarabanach, kostiumach narodowych, okolicznościowych deklamacjach i zbiorowych obrzędach narodowych". Warto zatem zarówno domagać się dostępu do rzetelnej informacji, walczyć z manipulacją i oszustwem w sferze publicznej, ale też samemu dbać o jakość zdań, na których oparty jest nasz światopogląd i nasza wizja świata. Bez tego, jako naród będziemy tylko niewolnikami, masą roboczą i mięsem armatnim innych nacji i społeczności politycznych.
Niewątpliwie jednak to jednostki kształtują byt narodu. Jednostki wybitne i nieprzeciętne, ale to od nas zależy, które jednostki będą nam przewodzić...
