Odszkodowanie możemy dochodzić nie tylko wtedy, gdy mamy wykupione ubezpieczenie, ale także gdy sprawca szkody ma wykupione ubezpieczenie; a nawet wtedy, gdy ani poszkodowany ani sprawca nie ma wykupionego ubezpieczenia. Co może wywołać szkodę? Wszystko! Może to być: wypadek samochodowy, wypadek na rowerze, potknięcie się na wystającej płycie chodnikowej, upadek na lodzie, błąd lekarski, poparzenie u fryzjera lub kosmetyczki itd.
Zgodnie z przepisem art. 415 Kodeksu cywilnego, kto wyrządzi drugiej osobie szkodę, zobowiązany jest do jej naprawienia. Wyróżnia się dwa rodzaje szkody:
1. Szkoda majątkowa:
a. Szkoda rzeczywista (damnum emergens) – realnie doznana szkoda np. konieczność: naprawy auta, wymiany stłuczonej szyby, zakupu leków, opatrunków, lepszej żywności, koszty opieki osób trzecich nad osobą poszkodowaną itd.;
b. Utracone korzyści (lucrum cessans) – szkoda, która wystąpiła wskutek tego, że poszkodowany nie odniósł jakiś konkretnych korzyści np. wskutek wypadku poszkodowany ma zasiłek chorobowy w wysokości 80 % - szkodą jest wówczas 20% pensji, której poszkodowany nie dostaje; poszkodowany nie wykonał zlecenia lub dzieła wskutek wyrządzenia mu szkody, za które dostałby wynagrodzenie.
2. Szkoda niemajątkowa – krzywda, ból i cierpienie zarówno fizyczne jak i psychiczne wskutek doznanej szkody.
Co się należy poszkodowanemu i za co?
Sprawca szkody ma obowiązek zapłacić poszkodowanemu odszkodowanie, które obejmuje szkodę rzeczywistą i utracone korzyści oraz zadośćuczynienie za szkodę niemajątkową.
Jaka jest wysokość odszkodowania i zadośćuczynienia?
Odszkodowanie uzależnione jest od realnego uszczerbku, jaki poniósł poszkodowany wskutek wyrządzenia mu szkody. Poszkodowany nie może się wzbogacić na wyrządzeniu mu szkody. Wyrównaniu podlega tylko wartość szkody. Sprawca ma obowiązek wyrównać szkodę, czyli uszczerbek w majątku poszkodowanego. Co ważne, poszkodowany nie ma obowiązku samemu naprawienia sobie szkody przed dochodzeniem odszkodowania. Poszkodowany nie musi więc naprawić uszkodzonego samochodu, czy ponieść kosztów leczenia. Zadośćuczynienie zależy od stopnia bólu, cierpienia, negatywnych przeżyć psychicznych powstałych w związku z wyrządzeniem poszkodowanemu szkody. Jego wysokość jest bardzo zróżnicowana, ale nie może być symboliczna. Kwoty te kształtują się od kilkuset złotych do nawet kilkuset tysięcy złotych w zależności od szkody.
Czy to wszystko?
Nie. Poszkodowany żądać może także renty. Renta przysługuje wtedy, gdy poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość. Jednakże, jeśli poszkodowany zmarł, to najbliższym członkom rodziny przysługuje odszkodowanie za znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej wskutek śmierci poszkodowanego oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, ból i cierpienie psychiczne w związku ze śmiercią poszkodowanego. Ponadto jeżeli na poszkodowanym , który zmarł ciążył obowiązek alimentacyjny (np. zmarł ojciec, który miał małoletnie dziecko) to można żądać także renty od sprawcy, która zastąpi alimenty dla dziecka.
