Jak zwiększyć motywację?

,,Żeby tak mi się chciało, jak mi się nie chce” – to słynne porzekadło, które pada z ust wszystkich, którzy nie mogą się zabrać za coś co jest do wykonania, bo z jakiś powodów jest to dla nas ważne. Brak motywacji może dotyczyć zarówno naszych obowiązków zawodowych, rodzinnych, samorozwoju, sportu, edukacji, zmiany diety, szkodliwych nawyków czy życiowych celów. Najbardziej popularne definicje słowa motywacja:

Motywacja – to zbiór pewnych procesów wewnętrznych, które sprawiają, że mamy ochotę podjąć konkretne działanie.

Motywacja – to stan gotowości istoty rozumnej do podjęcia określonego działania, to wzbudzony potrzebą zespół procesów psychicznych i fizjologicznych, określający podłoże zachowań i ich zmian. To wewnętrzny stan człowieka mający wymiar atrybutowy.

Procesy motywacyjne nakierowują zachowanie człowieka na osiągnięcie określonych, istotnych dla niego stanów rzeczy, kierują wykonywaniem pewnych czynności tak, aby prowadziły do zamierzonych wyników ( tj. zmiana warunków zewnętrznych, zmiana we własnej osobie, zmiana własnego położenia). Jeśli człowiek ma świadomość wyniku wykonywanych przez niego czynności, wówczas ten wynik nazywa się celem.

Proces motywacyjny składa się z zespołu pojedynczych motywów. Motyw to przeżycie pobudzające człowieka do działania lub powstrzymujące go lub przeszkadzające jego wykonaniu.

Etapy procesu motywacyjnego:

• wzbudzanie energii;
• ukierunkowywanie wysiłku na cel;
• selektywność uwagi w stosunku do bodźców – zwiększenie wrażliwości na bodźce istotne;
• zorganizowanie reakcji w zintegrowany wzorzec;
• kontynuowanie czynności, dopóki warunki, które ją zapoczątkowały nie ulegną zmianie;
• pobudzenie emocjonalne – uczucia dodatnie (w przypadku realizacji zamierzeń) lub ujemne (w przypadku niespełnienia).

Od czego zależy wzrost motywacji?

• może wynikać ze wzrostu, do pewnego poziomu, prawdopodobieństwa sukcesu lub porażki w działaniu mającym na celu osiągnięcie wyniku. Motywacja będzie miała maksymalne natężenie, gdy prawdopodobieństwo sukcesu i porażki będzie równe.
• Poziom motywacji zależy też od wysiłku i ryzyka związanego z daną czynnością. Początkowy wzrost wysiłku i ryzyka zwiększa motywację, przy ich dalszym wzroście proces ten osiąga optymalny poziom, następnie malejąc aż do wartości ujemnych.

Jakie mamy rodzaje motywacji?

• wewnętrzna – jej aktywizacja ma miejsce wówczas, gdy człowiek dąży do zaspokojenia swoich potrzeb. Może ją podzielić na motywację OD oraz DO.

Definicja wg. Wikipedii:

Motywacja wewnętrzna – "tendencja do podejmowania i kontynuowania działania ze względu na jego treść. Cechą określającą motywację wewnętrzną jest ciekawość, czynnikami motywującymi są właściwości będące wynikiem wzajemnego porównywania bodźców docierających do jednostki aktualnie bądź zakodowanych w strukturach pamięciowych: wieloznaczność, niewyraźność, nowość, złożoność, dziwność, niezgodność.

• zewnętrzna– polega na wzbudzeniu potrzeb przez stosowanie kar i nagród, informowaniu o możliwościach zawartych w różnego rodzaju sytuacjach i manipulowaniu tymi możliwościami. Jest to inaczej metoda kija i marchewki.

Motywacja zewnętrzna – "tendencja do podejmowania i kontynuowania działań ze względu na pewne konsekwencje, do których one prowadzą (uzyskanie nagrody lub innej uchwytnej korzyści), związana z poczuciem, że przyczyna i kontrola działania ma charakter zewnętrzny i nie jest zależna od jednostki.

Motywacja negatywna a motywacja pozytywna. Która lepsza? To już zależy od człowieka i okoliczności.

Motywacja negatywna, zwana ujemną, jest to mechanizm oparty na różnego rodzaju karach, związany z zachowaniem typu „dążenie od”, który opiera się na unikaniu. Im bliższa jest kara, tym bardziej widoczny jest unik. Przykładowo powoduje ona u pracownika lęk przed utratą m.in. stanowiska, wysokości dotychczasowej pensji bądź nawet pracy, a tym samym mobilizuje do efektywniejszych działań, głównie w celu uniknięcia kary.

Motywacja pozytywna, zwana dodatnią, oparta jest na dodatnich wzmocnieniach. Związana z zachowaniem „dążenia do”, które jest tym silniejsze im bliższa jest droga do zapowiedzianej nagrody. Motywacja pozytywna pomaga człowiekowi umożliwić osiągnięcie lepszego niż dotychczas poziomu zaspokojenia potrzeb.

Skuteczne sposoby na zwiększenie motywacji:

• Złóż innym publiczną deklarację tego co zamierzasz zrobić/osiągnąć. Czyniąc to, angażujesz własne Ja. Niepodjęcie działania, bądź niewykonanie zadeklarowanego zadania może wywołać wtedy w Tobie dysonans - nieprzyjemne napięcie - wynikające z niezgodności tego, co zapowiedziałeś/aś, że zrobisz (działanie) z tym co robisz (brak działania). Zaistniałe napięcie wystarczająco motywuje nas do jego usunięcia. Najkorzystniejsze dla Ciebie będzie wtedy po prostu podjęcie działania. Jeżeli tego nie zrobisz, może ucierpieć na tym Twoja samoocena oraz nie będziesz w stanie usunąć tego dysonansu, gdyż będziesz mieć świadków swojego niepowodzenia.
• Analiza celów.  Jeśli wiesz, co jest dla Ciebie naprawdę ważne i na czym Ci bardzo zależy, znacznie łatwiej będzie Ci się za to zabrać. Jeżeli dane zadanie jest dla Ciebie bardzo istotne, może to wzbudzić w Tobie naprawdę silną motywację wewnętrzną, czyli naturalną skłonność do podejmowania i kontynuowania działania ze względu na samą treść tej aktywności. Oznacza to, że samo działanie będzie dla Ciebie ważne i nagradzające, a zewnętrzna nagroda, która będzie konsekwencją tego działania odegra wtedy nieco mniejszą rolę.
• Zaplanuj sobie atrakcyjną nagrodę za wykonanie zadania. Łatwo jest zaplanować sobie przyjemną nagrodę za wykonanie zadania. Motywuje to również do pracy, ponieważ kieruje nasze myśli na oczekiwaną nagrodę, a nie na trudy podejmowanego działania. Pozytywne myśli i uczucia względem nagrody mogą zostać przeniesione na myśli i uczucia względem działania. Działanie, które początkowo było nieprzyjemne, może stać się dla Ciebie czymś pozytywnym.
• Wizualizuj swój cel.  Dobrze będzie, jeśli wyobrazisz sobie, to co ma zostać zrobione, co pragniesz osiągnąć. Dzięki wizualizacji masz możliwość przekształcić abstrakcyjny cel w żywy, realny obraz.
• Zrób analizę negatywnych konsekwencji niezrealizowania celu. Negatywne konsekwencje to swego rodzaju strata, a Ty pewnie raczej nie lubisz ponosić strat. Świadomość tego, że nie podejmując danego działania narażasz się na pewną stratę może skutecznie zmobilizować, zachęcić Cię do podjęcia tego działania i uniknięcia owej straty.
• Zrób analizę pozytywnych konsekwencji zrealizowania celu. Świadomość tego, jakie korzyści możesz mieć z podjęcia działania, a zarazem co stracisz, nie podejmując działania (nie doświadczymy tych pozytywnych konsekwencji) może mieć wpływ motywujący.
• Gwarancja 5 minut - najtrudniejszy jest pierwszy krok, trzeba po prostu zacząć. Pamiętaj! Pierwsze 5 minut jest najważniejsze, bo jeśli już coś zaczniesz robić, łatwiej będzie Ci to kontynuować. Jeśli rozpoczęcie działania będziesz ciągle odkładać na później (o kolejne 5 minut itd), to prawdopodobnie nie wykonasz go wcale.
• Zacznij zadanie od czegoś prostego. Jeżeli zaczniesz od czegoś prostego, bardzo prawdopodobne, że na początku Twojego działania osiągniesz sukces, a to zachęci Cię do dalszej, konsekwentnej pracy. Jeśli natomiast zaczniesz od czegoś trudnego, możesz ponieść porażkę, która zniechęci Cię do kolejnych działań.
• Metoda szwajcarskiego sera – Co to oznacza? Wyobraź sobie, że duże zadanie, które masz  do wykonania, to duży kawałek sera bez dziur. Z tego zadania możesz wyodrębnić mniejsze zadania, które są proste, mechaniczne i zajmują nie więcej niż 5-10 minut. W wolnych chwilach możesz zacząć od wykonywania właśnie tych zadań (zawsze możesz znaleźć kilka wolnych minut w ciągu dnia). Pracując tą metodą, w końcu przekonasz się, że duże zadanie ("duży kawałek sera") stanie się serem szwajcarskim, który ma więcej dziur niż sera. Dziury te to już wykonane małe zadania.
• Podnieś swój poziom znajomości przedmiotu działania. Uzasadnieniem tej rady jest to, iż łatwiej zabrać się do robienia czegoś, o czym dużo wiemy, bo wtedy zadanie nie wydaje się takie trudne. To samo zadanie dla kompletnego laika w danej dziedzinie może jawić się jako niewykonalne, co zniechęci go do działania. Znajomość przedmiotu umożliwi Ci lepszą organizację działania, pozwali na wydzielenie z dużego zadania mniejszych, które można szybko wykonać, dzięki czemu efektywniej wykorzystasz swój cenny  czas i  umiejętności. Wszystko to sprawi, że sukces stanie się znacznie bardziej prawdopodobny, a pewnie doskonale zdajesz sobie sprawę, że o wiele chętniej zabierasz się za to, co kończy się pozytywnie.