Kara
Skuteczność tej metody jest możliwa jedynie w przypadku, kiedy zostaną spełnione podstawowe warunki. Przede wszystkim, każdy powinien mieć jasność, jakie zachowania bądź działania będą potępiane i karane. Informacje te pozwolą w świadomy sposób kontrolować swoje postępowanie, a więc pośrednio wpłyną również na wzrost motywacji, ponieważ taka osoba będzie starała się uniknąć kary. Kiedy jednak dojdzie do nieakceptowanego zachowania, szef będzie miał obowiązek zastosować wcześniej określoną karę. Należy przy tym pamiętać, że działania karcące muszą być zawsze stosowane konsekwentne i zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. W innym wypadku metoda ta nie przyniesie oczekiwanych efektów.
Kara, jako metoda motywowania jest krótkoterminowa i trwa tylko długo, jak długo szef ma władzę. Wymaga ona ciągłej kontroli pracowników, nieustannego monitorowania ich zachowania i sprawdzania efektów działania, dlatego pochłania ona bardzo wiele czasu i energii. Oprócz tego, może szybko wprowadzić nieprzyjemną atmosferę, w wyniku której rodzi się zniechęcenie i dyskomfort psychiczny. Są to ważne powody, dla których warto wciąż poszukiwać innych i mniej konfliktowych metod motywowania.
Nagroda
Inne działanie pobudzające wydajność pracowników, stosowane od wielu lat, to oczywiście nagradzanie. Wywołuje ono wiele pytań i prowokuje do burzliwych dyskusji, ponieważ wzbudza obawę, którą najlepiej obrazuje polskie przysłowie „daj komuś palec, a weźmie rękę”. Nagroda, podobnie jak kara, powinna być stopniowalna i stosowana zaraz po aprobowanym zachowaniu, a w przeciwieństwie do kary (zazwyczaj) powinna być przyznawana w obecności innych osób. Skutki pozytywnej formy motywowania są zdecydowanie trwalsze od tych, które przynosi kara, a co najważniejsze, nagradzanie nie wymaga stałej kontroli pracownika. Osoby, które są sprawiedliwie nagradzane potrafią same sumiennie się kontrolować i pilnować. Przeniesienie odpowiedzialności i zagwarantowanie możliwości samokontroli powoduje, że pracownik nie czuje się ograniczany, a to podnosi jego poczucie sprawstwa.
Pisząc o nagrodzie, jako o formie motywowania ludzi, nasuwa się zasadnicze pytanie. Jaka jest najlepsza i najskuteczniejsza nagroda? Prawdopodobnie większość pytanych odpowie, że pieniądze. Jak się jednak okazuje istnieją równie dobre, jeśli nie lepsze, formy nagradzania. Uwaga, rozumiana jako życzliwe zainteresowanie i dobre słowo płynące z ust szefa, czy też przyjazna atmosfera w miejscu pracy, to tylko niektóre przykłady nagród. Wszystko to sprawia, że człowiek czuje się komfortowo w swoim miejscu pracy.
Przekonanie, że tylko środki pieniężne mogą skutecznie motywować, jest mitem. Udowodniono, że ludzie nie pracują tylko dla „kasy”, ale przede wszystkim dla zaspokojenia potrzeb, które nierzadko wymagają środków finansowych. Podkreślenia wymaga fakt, że nie wszystkie potrzeby mogą zostać zaspokojone przez pieniądze. To nie motywacja „ku pieniądzom” mobilizuje, ale motywacja „ku dobrostanowi”. Ma to olbrzymie znaczenie, ponieważ z tych założeń wynika, że kiedy już zdobędziemy fundusze, to naturalną konsekwencją będzie spadek naszej motywacji do dalszego działania. Aby ponownie pobudzić uśpioną wydajność pracowników, musimy zagwarantować im kolejną perspektywę zarobku oraz wizję spełniania nowej potrzeby.
Bardzo prostym przykładem jest sytuacja młodej osoby, która właśnie rozpoczęła swoja karierę zawodowa. W pierwszej kolejności będzie ona chciała zarobić pieniądze, by się samodzielnie utrzymać. Kiedy już osiągnie pewnego rodzaju stabilizację finansową, to wówczas spadnie jej poziom motywacji. W takim momencie niezbędne jest określenie kolejnych długoterminowych celów. Najlepiej, by firma była zdolna stworzyć dla swojego pracownika możliwość dalszego doskonalenia, osiągania wyższego stanowiska czy zdobywania większego prestiżu. To właśnie perspektywa mobilizuje, a pieniądz jest jedynie jej wsparciem! Dobrze zorganizowany proces motywowania powinien uwzględniać właśnie tę regułę.
Wydajni i doskonale zorganizowani pracownicy to skarb, dla każdej ceniącej się firmy. Dlatego troska o ich komfort pracy oraz dbałość o jasno określane zasady, to obowiązek każdego zmotywowanego szefa.
