Znając etapy życia grupy i wiedząc, jakie zagrożenia i możliwości udostępniają, potrafisz szybko reagować tak, aby Twoja grupa mogła istnieć najdłużej. A jeśli uważasz inaczej, jak doprowadzić do zakończenia życia grupy tak, aby każdy nauczył się z niej najwięcej, będąc wdzięcznym, że miał przyjemność działać w niej. Taka wiedza z pewnością przyda się, aby wypracować dobrą pozycję w nowej firmie, odnaleźć się wśród uczniów lub studentów Twojej klasy, pełnić odpowiednie funkcję w dowolnej innej grupie np. ze znajomymi. W pracy „Rozumienie procesów grupowych” Richarda Webera, autor wyróżnił 4 etapy życia grupy. Wszystkie etapy opisuje pod kątem zachowania grupy, zadań lub kwestii do zrealizowania, relacji międzyludzkich i przywództwa. Każda grupa potrzebuje doświadczyć wszystkich etapów, jeśli chce rozwijać się świadomie w spójną i funkcjonalną jedność. Jakie to etapy?
Formowanie – możesz zaobserwować w szkole, gdy przychodzi wrzesień lub październik i zasiadasz w ławach uczelni, w pracy, gdy firma tworzy nowy dział, zapraszając do niego ludzi z różnych stanowisk. U nowych znajomych, gdy wszyscy poznają się np. na imprezie. Na tym etapie zachowania uczestników są początkowo grzeczne i powierzchowne, ludzie szukają podobieństw, do których mogą nawiązać podczas rozmowy, wspólnych potrzeb, poznają się z pozostałymi członkami, wyszukują przyczyny znalezienia się w nowej sytuacji.
Okres burzliwy – na tym etapie członkowie grupy zaczynają odzyskiwać swoją indywidualność. Zaczyna się formowanie ról grupowych, pojawia się lider, który przejmie władzę, wpływy i uznanie w grupie, nieświadomy lider, który może przejąć część grupy i utworzyć „opozycję”, sceptyk podważający każdy pomysł i wyszukujący wszelkie zagrożenia, znajdzie się też „podrywający”, który energią seksualną będzie absorbował uwagę tej samej lub przeciwnej płci. Grupa na tym etapie zaczyna realizować swoje zadania, pojawiają się ataki na przywódcę i walka o władzę i wpływy.
Normowanie i prezentacja – na tym etapie przeważnie padają metafory typu „zgrana paczka”. Tutaj grupa staje się kompletną całością, poszczególni członkowie znają swoje funkcje i skutecznie osiągają wspólne cele, poszerzają swoje kompetencje i dzielą się wiedzą z innymi. Kolejnym charakterystycznym elementem tego etapu, to zjawisko budowania zaufania w grupie. Gdy członkowie sobie ufają, plus potrafią rozwiązywać problemy, wypełniają zadania, osiągają porozumienie, to znak, że znajdują się już na 3 etapie.
W zależności od celów, dla jakich powstała grupa, czasu jej funkcjonowania, rozwiązania pułapek na każdym etapie, zdobytej nauki, może ona ponownie przebyć cały proces od 1 do 3 etapu lub zakończyć życie grupy i wejść w etap 4.
Transformacja – grupa decyduje o swojej przyszłości, jeśli wszystkie cele zostały osiągnięte lub minął wyznaczony czas, grupa rozpada się i członkowie udają się w „swoje strony”. Pojawiają się próby utrzymania kontaktów, ale wszystkie relacje nigdy już nie będą takie same, bo zmienia się kontekst życiowy. Członkowie grupy muszą mieć świadomość tego, że kiedyś ich grupa może stać się przeszłością i nauczyć się radzić sobie bez niej. W przeciwnym razie może pojawić się frustracja, niespełnienie lub samotność. Najlepiej pożegnać się bez smutku i żalu, doświadczając radości płynącej z wielu wspólnych chwil, doceniając wyjątkowość tego czasu, wyciągnąć cenne wnioski i nauki, umieć je wykorzystać w przyszłości i pozostać otwartym na pojawienie się nowych grup zaczynając cały cykl od nowa z inną.
