Pamięć może przejawiać się w kilku formach. Najprostszą formą jest pamiętanie czegoś wtedy, kiedy jest to dostępne naszym zmysłom. Ta forma pamięci nazywana jest rozpoznawaniem. Rozpoznajemy twarze swoich przyjaciół, utwory muzyczne, obrazy - czyli, mówiąc krótko, zbiory bodźców fizycznych, które wcześniej zostały zarejestrowane przez nasze narządy zmysłu.
Przypominanie to trudniejsza, ale nie najtrudniejsza forma pamięci. Mówimy o przypominaniu wtedy, kiedy nie doświadczając czegoś w danej chwili, uświadamiamy sobie, że doświadczaliśmy już tego w przeszłości. Przypominamy sobie na przykład tytuł książki, którą skończyliśmy czytać w zeszłym tygodniu.
Jeszcze trudniejszym rodzajem pamięci jest zapamiętanie materiału na tyle dokładnie, aby móc go później odtworzyć. Możesz rozpoznać dziesięć przykazań i przypomnieć sobie, że kiedyś się ich uczyłeś, ale czy potrafisz je odtworzyć?
Czwarty rodzaj pamięci to działanie nawykowe, dzięki czemu automatycznie wykonujemy coś, czego się nauczyliśmy.
Niezależnie od tego czy rozpoznajemy, przypominamy sobie, odtwarzamy czy też działamy nawykowo, w każdym przypadku musimy najpierw przyswoić sobie zapamiętywany materiał. Przyswajanie jest pierwszym krokiem w procesie, który kończy się zapamiętaniem.
Poszczególne formy pamięci są związane z określonymi formami przyswajania. Spostrzeganie jest warunkiem rozpoznawania i przypominania. Aby coś odtworzyć, musimy to zapamiętać. Aby działać nawykowo, musimy ukształtować nawyk.
Źródło: A. P. Sperling, Psychologia, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 1995
