Terminowe i prawidłowe wypłacania wynagrodzenia za pracę jest jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy wyszczególnionym w art. 94 pkt 5 kp. Zgodnie z generalną zasadą przyjętą w art. 85 § 1 kp, wypłata wynagrodzenia powinna nastąpić co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie. Niewypłacenie lub bezpodstawne obniżenie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi lub uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny pracownika stanowi wykroczenie i podlega karze grzywny w wysokości od 1000 do 30000 zł (art. 282 § 1 pkt 1 kp).
Obok wynagrodzenia zasadniczego wynagrodzenie za pracę obejmuje różnego rodzaju dodatki, premie, odprawy i nagrody. Katalog innych świadczeń przysługujących pracownikowi lub członkom jego rodziny zawiera m.in. świadczenia w okresie niezdolności do pracy wskutek choroby, odprawę rentową lub emerytalną, odprawę pośmiertną, świadczenia z tytułu wypadku przy pracy i chorób zawodowych.
Sprawcą wykroczenia określonego w art. 282 § 1 pkt 1 kp jest osoba na której spoczywa obowiązek realizowania praw pracowniczych, czyli pracodawca (kierownik zakładu pracy) lub osoba działająca w jego imieniu.
Istnieją jednak sytuacje, kiedy osoba zobowiązana do wypłacania świadczeń pieniężnych, mimo że nie wypłaca wynagrodzenia w terminie, nie odpowiada za wykroczenie. Odpowiedzialność za wykroczenie z art. 282 k.p. ponosi bowiem tylko taki sprawca, któremu można przypisać winę za niewypłacenie należnych pracownikowi świadczeń pieniężnych. Aby zatem móc przyjąć zawinienie sprawcy, należy ustalić, że nie istniała przyczyna, która należycie usprawiedliwiałaby niewypłacenie należnych pracownikom świadczeń. Przyczyną taką, może być (między innymi) brak dochodów po stronie zakładu pracy, powodujący że jego sytuacja finansowa stała się na tyle trudna, iż nie pozwalała na regularną wypłatę tych świadczeń (wyrok SN z dnia 23 września 2009 r., IV KK 66/09). Do takich sytuacji może przykładowo dojść, gdy zakład pracy na skutek klęsk żywiołowych (powódź, pożar) musiał zaprzestać produkcji i w związku z tym nie posiadał środków finansowych umożliwiających regularne lub pełne wypłacenie pracownikom należnych im wynagrodzeń oraz innych świadczeń pieniężnych.
Autor: Wojciech Ostrowski, radca prawny, Kancelaria Prawna Rachelski i Wspólnicy
