Zaczęło się od gnomów, poprzez zegary wieżowe, stojące, zegarki kieszonkowe i naręczne do zegarów atomowych.
Na początku był zegar słoneczny
Do mierzenia czasu wykorzystywano najpierw pozorny ruch słońca po niebie. Służył do tego celu słup wbity pionowo w ziemię, a przesuwający się jego cień pozwalał na orientacyjne określenie godziny. Jednak nie zdawano sobie sprawy, że długość cienia i jego kierunek zależny jest od pory roku. Takie gnomy zastosowano po raz pierwszy w Chinach 4 tysiące lat pne., potem w Egipcie i Babilonii. 2 tysiące lat pne. starożytni Egipcjanie naprawili błąd i ustawili pręt pod takim kątem, który umożliwiał dokładność pomiaru bez względu na porę roku. Nie trzeba dodawać, że nocą odczytanie godziny nie było możliwe.
Zegar wodny i klepsydra
Bez względu na porę dnia odczyt godziny był możliwy dzięki zastosowaniu strumienia wody wypływającej z naczynia. Jednak szybkość spływania wody zależy od jej ilości w naczyniu, więc taki pomiar czasu był mało dokładny. Potem zastąpiono wodę piaskiem, a naczynie przybrało kształt klepsydry. To pozwalało na większą precyzję, bowiem prędkość wypadania piasku zawsze jest jednakowa. Ciekawe, że w starożytnej Grecji stosowano klepsydrę w celu ograniczania długości przemówień, później, także w innych krajach – kazań na ambonie.
Zegar ogniowy
Chińczycy zastosowali palącą się świecę, na której podziałka wyznaczała upływ czasu. Potem były to rowki wypełnione łatwopalnym proszkiem.
Zegary mechaniczne
Pierwsze mechaniczne zegary skonstruowano na początku XIV wieku. Ich siłą napędową był obciążnik. Nie posiadały ani tarczy, ani wskazówek, godzinę ogłaszał bijący dzwon. Umieszczano je na wieżach kościołów, ratuszów i pałaców. Niedługo potem pomniejszono zegary wieżowe, wprowadzono tarczę ze wskazówkami i tak powstały stojące zegary domowe. Zastosowano w nich sprężynę jako siłę napędową. Wskazywały czas z dokładnością do 15 minut.
Zegarki kieszonkowe
Pierwszy zegarek kieszonkowy został skonstruowany w 1510 roku. Uzyskanie małych rozmiarów było możliwe dzięki użyciu sprężyny, natomiast zastosowanie sprężyny spiralnej, tzw. włosa, pozwoliło na pracę mechanizmu bez względu na położenie czasomierza. Zegarki kieszonkowe były w powszechnym użyciu aż do pierwszej wojny światowej. Noszono je przytwierdzone łańcuszkiem do kieszeni kamizelki. Dużą rolę w ich produkcji odegrał nasza rodak Antoni Patek, który wyemigrowawszy po powstaniu listopadowym do Szwajcarii, założył tam manufakturę zegarków. On pierwszy zastąpił koronką kluczyk służący do nakręcania mechanizmu.
Zegarki kieszonkowe obecnie także cieszą się uznaniem miłośników i kolekcjonerów.
Zegarki naręczne
Pierwszy zegarek na rękę wykonano równo 400 lat po pierwszym zegarku kieszonkowym. Jego właścicielką została królowa Neapolu, prywatnie siostra Napoleona Bonapartego. Na kolejny zegarek na rękę trzeba było czekać przeszło pięćdziesiąt lat. Znowu jego posiadaczką była kobieta, tym razem księżna węgierska. Trzeba dodać, że zegarki naręczne nie od razu zyskały przychylność użytkowników. Rozpowszechniło je dopiero wojsko. W 1886 roku wyprodukowano partię dla Cesarskiej Floty Wojennej Niemiec. Ich maszynowa produkcja wprowadzona w Ameryce spowodowała znaczne obniżenie ceny, więc tanie zegarki naręczne stały się przedmiotem codziennego użytku.
Zegarki naręczne mechaniczne
Ich mechanizmem napędowym jest sprężynka. Po latach fascynacji nowszymi technologiami powracają do łask. Mają swoje wady: są niezbyt precyzyjne, te z „wyższej półki”odznaczają się niedokładnością 1 sekundy na dobę, werk ulega ścieraniu, przez co niedokładność się zwiększa, są dosyć masywne, wymagają nakręcania. W nowych modelach tradycyjna koronka jest coraz częściej zastępowana przez automatyczny naciąg. Jednak ich zwolennicy twierdzą, że zegarki mechaniczne mają duszę, są bardziej przyjazne człowiekowi.
Zegarki elektroniczne
Ich siłą napędową jest prąd elektryczny (bywają one montowane w sprzęcie AGD i RTV,) lub rezonator kwarcowy (zegarki kwarcowe). Pierwsze zegary kwarcowe miały wielkość sporej szafy, a wyprodukowano je w latach dwudziestych XX wieku. Dopiero 50 lat później przybrały formę niewielkich i wygodnych zegarków naręcznych. Są tanie, niezawodne i dokładne. Uważane za nieekologiczne z powodu wymienianej co kilka lat baterii. Coraz częściej jednak tradycyjną baterię zastępuje bateria słoneczna, która wykorzystuje energię słoneczną. W zegarkach najnowszej generacji możliwe jest gromadzenie zapasu energii na 180 dni przebywania w ciemnościach.
Dzięki miniaturyzacji elektrotechniki zegarki kwarcowe cechuje wielofunkcyjność: mogą mieć wbudowany termometr, wysokościomierz, głębokościomierz, barometr, wieczny kalendarz, stoper, kalkulator, nawet cyfrowy aparat fotograficzny i system Bluetooth umożliwiający połączenie z telefonem komórkowym. Rezonator kwarcowy pozwala na wysoką precyzję wskazywania czasu, zwłaszcza jeśli jest zsynchronizowany z zegarem atomowym.
Ludzkość przez 6 tysięcy lat zrobiła spory postęp w mierzeniu czasu: od kija wbitego w ziemię po zegary atomowe.
