Miód jest jedną z najcenniejszych substancji odżywczych i leczniczych, jakich dostarcza nam natura. Składający się w prawie 80 procentach z cukrów prostych jest niezwykle łatwo przyswajalny przez organizm ludzki. Jego wchłanianie odbywa się w górnej części przewodu pokarmowego, bezpośrednio do krwi z pominięciem procesów pośrednich i trwa poniżej dwóch godzin.
Oprócz węglowodanów zawiera kwasy, białko, enzymy, substancje bakteriobójcze oraz wodę. W miodzie znajdują się także witaminy zazwyczaj z grupy B, ale również A, C i K choć w niewielkich ilościach, wszystkie aminokwasy oraz około 30 makro- i mikroelementów. Najważniejsze z nich to żelazo, mangan, kobalt i magnez. Zwłaszcza cenne jest żelazo, ponieważ pierwiastek ten, choć w miodzie jest go niewiele, występuje w formie niezwykle dobrze przyswajalnej przez organizm ludzki. Miód zawiera również inhibinę, substancję, która hamuje rozwój bakterii i zabija niektóre jej szczepy.
Ze względu na swoje wartości, miód jest szczególnie zalecany dla chorych na serce, wątrobę, przy reumatyzmie, anemii, niedowadze, złej przemianie materii, podczas rekonwalescencji, przed operacjami.
Osobom zdrowym pozwala zachować dobrą kondycję, uodparnia i wzmacnia. Miód powinien być spożywany przez dzieci i młodzież, ponieważ wpływa u nich na przyrost wagi, wzmaga ogólną odporność organizmu oraz ułatwia rozwój umysłowy.
W zależności od surowca, z jakiego powstał miód, wyróżniamy miody:
• nektarowe (kwiatowe)
• spadziowe
• mieszane (nektarowo-spadziowe lub spadziowo-nektarowe)
Miody nektarowe (kwiatowe)
Miód taki w większości wypadków jest jasny, a tylko nieliczne jego rodzaje mają odcień od ciemnożółtego do brązowego. Miody kwiatowe odznaczają się wyraźnym aromatem. Miód pochodzi z nektaru najczęściej różnych roślin, ale pszczelarze mogą uzyskiwać miody odmianowe, powstające przy ogromnej przewadze nektaru jednej rośliny. Miody takie odbiera się z ula zaraz po przekwitnieniu danej rośliny miododajnej. Określa się je nazwą rośliny, z której głównie pochodzą, np. miód rzepakowy.
Rodzaje miodów odmianowych:
• Miód rzepakowy - w stanie płynnym kolor słomkowy. Krystalizuje się szybko, w ciągu kilku dni po odbiorze. Po skrystalizowaniu jest biały lub kremowy o konsystencji drobnoziarnistej, mazistej. W smaku bardzo słodki. Zapach kwitnącego rzepaku, raczej nieprzyjemny; z czasem woń słabnie. Miód o największej ilości glukozy i aminokwasów.
• Miód wrzosowy - w stanie płynnym kolor ciemnobrunatny, a konsystencja galaretowata. Krystalizuje się dość szybko. Po skrystalizowaniu pomarańczowy lub ciemnobrunatny o konsystencji drobnoziarnistej. Smak lekko gorzkawy, ostry. Zapach kwiatów wrzosu, silny.
• Miód gryczany - szczególnie nadaje się do wyrobu miodów pitnych. Duża zawartość kwasów sprawia, że fermentacja napojów przebiega prawidłowo, a silny aromat i swoisty ostry smak czyni napoje miodowe bardziej pikantnymi. W stanie płynnym, kolor ciemnoherbaciany do brunatnego. Po skrystalizowaniu kolor brązowy, konsystencja gruboziarnista przy czym na powierzchni często pozostaje warstwa rzadkiego miodu. Miód o silnym zapachu kwiatu gryki, smak ostry lekko piekący.
• Miód akacjowy - w stanie płynnym kolor bezbarwny lub jasnosłomkowy, długo nie krystalizuje się. Stan skrystalizowany - kolor jasnosłomkowy, kremowy. Miód o słabym zapachu kwiatu akacji, mdły. Odznacza się znacznie większą zawartością sacharozy niż wszystkie inne miody nektarowe. Jest lubiany przez dzieci.
• Miód lipowy - w stanie płynnym kolor żółty lub zielonkawożółty. Konsystencją i barwą przypomina olej rycynowy. Po skrystalizowaniu ma kolor żółtopomarańczowy lub brunatny; konsystencję drobnoziarnistą, krupkowatą. Miód o wyraźnym zapachu lipy. Ostry w smaku z lekką goryczką.
• Miód koniczynowy - w stanie płynnym barwa słomkowożółta, zapach kwiatów koniczyny, nikły. Po skrystalizowaniu barwa jasnożółta, smak bardzo słodki, łagodny, ale nieco mdły. Miód z koniczyny czerwonej jest jaśniejszy i długo pozostaje w stanie płynnym. Po skrystalizowaniu jest prawie biały. Ma wyraźny, nie spotykany w innych miodach, kwaskowaty posmak.
• Miód bławatkowy - barwa złocistożółta, zapach bławatka, miód o ostrym, charakterystycznym smaku.
• Miód manuka - w stanie płynnym, kolor dość ciemny. Jest to miód uzyskiwany na Nowej Zelandii z kwiatów rośliny manuka. Ostry w smaku, intensywny w zapachu ma bardzo cenione właściwości lecznicze. Miody te są segregowane na podstawie siły oddziaływania wyrażanej czynnikiem UMF (unique manuka factor).
• Miód malinowy - w stanie płynnym kolor żółtawy. Po skrystalizowaniu żółtozłocisty. W smaku łagodny, lekko kwaskowaty o lekkim zapachu malin. Lubiany przez dzieci.
• Miód wielokwiatowy - w stanie płynnym kolor żółty. Po skrystalizowaniu kolor jasnobrązowy. Łagodny o woskowym zapachu. Może też posiadać różne barwy i smak uzależnione od rodzaju oblatywanego kwiatu.
Miody spadziowe
W Polsce przeważają miody spadziowe z jodły i świerka; rzadko spotyka się miody spadziowe z drzew liściastych. Miody spadziowe z drzew iglastych zawierają substancje lecznicze stosowane w schorzeniach dróg oddechowych. Miód spadziowy jest najczęściej ciemny z odcieniem zielonkawym lub szarym i sprawia wrażenie jakby przybrudzonego. W stanie płynnym jest prawie czarny, po skrystalizowaniu rozjaśnia się. Miody spadziowe z drzew liściastych mają nieprzyjemny smak, a z drzew iglastych — łagodny, lekko żywiczny. W miodach spadziowych znajduje się znaczny procent cukru złożonego, melezytozy, zwanego też cukrem modrzewiowym, którego nie ma bądź jest w nieznacznej ilości w miodzie nektarowym.
• Miód z drzew owocowych - barwa złocistożółta o zapachu płatków kwiatowych i łagodnym smaku.
• Miód ziołowy (górski) - barwa ciemnożółta do pomarańczowo-żółtej, zapach intensywny. Miód o smaku korzennym.
Właściwości lecznicze miodów
Właściwości lecznicze i odżywcze miodów są różne.
Wpływ na to ma pora roku i pogoda przy jakiej miód powstawał i był zbierany, sposób jego przechowywania a także rodzaj roślin z kwiatów których pszczoły spijały nektar.
• „Wątrobiarzom” pomże miód z mniszka lekarskiego, pierwszy rozpoczynający “sezon miodowy”.
Miód rzepakowy - pomaga na serce i układ krążenia
• Miód akacjowy - pomaga szczególnie przy kłopotach żołądkowych. Dwie łyżki rozcieńczone wieczorem w szklance letniej wody i wypijane rano nacz czo regulują trawienie i pomagają zwłaszcza przy zaparciach.
• Miód wielokwiatowy - najczęściej spotykany w sklepach, co nie znaczy, że jest on najmniej wartościowy. Dwie, trzy łyżeczki dziennie zjadane systematycznie w czasie miesięcy zimowych pomagają organizmowi łatwiej znosić potem wiosenne alergie.
• Miód lipowy - Działa rozgrzewająco i kojąco przy schorzeniach oskrzeli, zatok, kaszlu i przeziębieniu. Jest skuteczny zwłaszcza w stanach osłabienia (podobnie jak miód malinowy. Ma także własności uspakajające.
• Miód gryczany - jest bogaty w cukry proste enzymy kwasy organiczne, mikroelementy i olejki eteryczne. Działa odtruwająco i uodparniająco. Leczy między innymi nieżyty górnych dróg oddechowych.
• Miód spadziowy - najbogatszy w składniki zalecane przy schorzeniach układu krążenia i kłopotach z sercem. Leczy nieżyty górnych dróg oddechowych i gardła. Napój z tego miodu, wody i soku z cytryny jest zalecany w stanach silnego wyczerpania fizycznego i w okresach stresu.
• Miód wrzosowy - można go kupić już tylko w nielicznych pasiekach. Pomaga skutecznie zwłaszcza przy chorobach pęcherza moczowego, nerek i prostaty. Najlepiej w ciągu dnia popijać rozcieńczony w wodzie z dodatkiem soku cytrynowego i łyżeczki oliwy.
• Miód manuka – o wysokich właściwościach antybakteryjnych ,używany jest jako środek przeciwzapalny, lekarstwo na szerokie spektrum chorób żołądka i dolegliwości jelitowych oraz skuteczny środek na rany i oparzenia. Pomaga w złagodzeniu bólów gardła, a także wyraźnie wzmacnia ogólny stan zdrowia i samopoczucia pacjent.
Utarło się powiedzenie że miód im ciemniejszy tym bardziej wartościowy.
Miód wzmaga działanie wszystkich naturalnych środków leczniczych przeciwko przeziębieniom. Jeśli już więc podjęliście jakąś domową kurację kataru, obłożonego gardła czy przeziębienia, wspomagajcie ją dodatkowo systematycznym spożywaniem miodu.
Aby miód był w pełni przyswojony przez organizm, należy łyżkę stołową miodu rozpuścić w ciepłej wodzie (pół szklanki) i postawić na 12 godzin w temperaturze pokojowej, żeby wystąpiła dyspersja (rozpad) sacharozy na cukry proste (glukozę, fruktozę). Wówczas lecznicze działanie miodu, który należy pić małymi łyżkami (aby miód już w jamie ustnej szybciej dostał się przez śluzówkę do krwi) wzrasta nawet 100-krotnie.
