Zainteresowanie medycyną naturalną od wielu lat cieszy się nieustającą popularnością. Przecież składnikiem leków są przede wszystkim wyciągi z roślin, więc dlaczego nie mielibyśmy się leczyć właśnie nimi? Pomimo, że o ziołolecznictwie pojawiają się ciągle nowe publikacje to o właściwościach prozdrowotnych mahonii pospolitej wiąż mała ilość osób zdaje sobie sprawę.
Mahonia (Mahonia aquifolium, mahonia ostrolistna, ościał, Oregon grape) do Europy została sprowadzona w XIX wieku z Ameryki Północnej, gdzie jest kwiatem stanowym Oregonu. Jest krzewem należącym do rodziny berberysowatych (Berberidaceae) dorastającym do ok. 1,5 m wysokości o atrakcyjnych pędach, cytrynowych kwiatach i drobnych jagodach przypominających małe winogrona. Z powodzeniem jest uprawiana w Polsce. Surowcem zielarskim tej rośliny może być zarówno kora, pędy jak i owoce.
Właściwości prozdrowotne mahonii pospolitej w medycynie azjatyckiej znane są już od wielu lat. Dzieje się to za sprawą jej składu – jest bogata w alkaloid izochinolinowy (berberyna) oraz kwas chlorogenowy (z grupy polifenoli). Tym substancjom przypisuje się działanie m.in.: przeciwnowotworowe, przeciwgrzybicze, przeciwcukrzycowe oraz przeciwbakteryjne i przeciwbólowe. Wszyscy przecież znamy Yerba mate i i jej właściwości, otóż w owocach mahonii także znajduje się kwas chlorogenowy - naturalny przeciwutleniacz. Ekstrakt z mahonii pospolitej działa przeciwbiegunkowo - w mniejszym stężeniu, a w większym sprzyja wypróżnieniom. Odkryto także, że zawartości alkaloidu, jakim jest berberyna sprzyja chudnięciu. Masz wysokie ciśnienie krwi? Owoce mahonii z pewnością je obniżą. Wysoki cholesterol? Owce mahonii spowodują jego obniżenie we krwi.
Naukowcy odkryli, że kwas chlorogenowy, który znajduje się w owocach mahonii pospolitej wpływa ochronnie na komórki wątroby przeciw skażeniu czterochlorkiem węgla i izotopami kobaltu i kadmu, których duże stężenia znajdują się po wybuchu w Czarnobylu. Surowce pozyskiwane z mahonii pospolitej wykorzystywane są do leczenia chorób przewlekłych i chorób skórnych. Naukowcy odkryli, że ekstrakt z owoców mahonii działa na zmniejszenie produkcji komórek skóry w przypadku łuszczycy. Dzieje się to za sprawą zahamowaniu syntezy protein oraz dezaktywacji toksyn. Na rynku są obecne preparaty i lekarstwa na łuszczycę właśnie z mahonii pospolitej. Mahonia pospolita jest przydatna do zwalczania także trądziku, wyprysków czy opryszczki. Owoce charakteryzują się bogatym składem chemicznym, oprócz cukrów znajdują się w nich cenne pektyny oraz kwasy organiczne (kwas cytrynowy, jabłkowy czy bursztynowy). Są źródłem witamin (C, A, E), polifenoli i antocyjanów.
W jaki sposób możemy stosować mahonie?
Surowcem do produkcji preparatów są całe rośliny: pędy, korzenie czy owoce zbierane w II połowie września i października. Owoce mahonii w przemyśle farmaceutycznym wykorzystywane są do robienia preparatów, maści, największa popularnością ze względu na dużą skuteczność działania mają preparaty na łuszczyce, w których mahonia jest podstawowym składnikiem. Ponadto owoce mahonii z powodzeniem używane są do robienia przetworów m.in. galaretek, dżemów, kompotów czy nalewek (znana także pod nazwą mahoniówka, ościałówka czy kwaśnicówka). Pędy mahonii ze względu na dużą dekoracyjność i ciekawe zabarwienie są cennym materiałem florystycznym i są stosowane, jako wypełniacz do bukietów.
