W tym artykule postaram się odpowiedzieć na część z nich.
Na kim ciąży obowiązek alimentacyjny?
Alimenty najczęściej kojarzą nam się z płaceniem na utrzymanie małoletnich dzieci. Warto jednak wiedzieć, że co do zasady obowiązek alimentacyjny, czyli obowiązek dostarczania środków utrzymania innej osobie, obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. W pierwszej kolejności zobowiązani do alimentacji są zstępni (dzieci, wnuki), w drugiej kolejności – wstępni (rodzice, dziadkowie), zaś w przypadku ich braku obowiązek ten ciąży na rodzeństwie. Warto wiedzieć także, że po rozwodzie obowiązek alimentacyjny wobec byłego małżonka wyprzedza obowiązek jego krewnych.
Do jakiego wieku należą się alimenty na dziecko?
Przepisy nie określają górnej granicy wieku dziecka uprawnionego do alimentów. Zgodnie z art. 133 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych wobec dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zatem, jeśli na przykład Państwa dzieci po osiągnięciu pełnoletniości nadal się uczą, studiują lub nie mogą podjąć pracy z powodu choroby, to są Państwo zobowiązani do łożenia na ich utrzymanie. Warto wiedzieć też, że jeżeli nasz syn lub córka łączy naukę z pracą, ale ich zarobki nie wystarczają jeszcze na samodzielne utrzymanie, to nadal będziemy zobowiązani do alimentów. Jeżeli natomiast pełnoletnie dziecko podjęło pracę, która pozwala na samodzielne utrzymanie, to wówczas nie musimy już płacić alimentów.
Kiedy można się uchylić od płacenia alimentów na pełnoletnie dziecko?
Rodzice mogą uchylić się od płacenia alimentów na pełnoletnie dziecko jeżeli wykażą, że powodują one dla nich nadmierny uszczerbek finansowy, bądź jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się. Przykładowo – jeśli pełnoletnie dziecko nie uczy się i jednocześnie nie chce pójść do pracy pomimo, że miałoby taką możliwość, to wówczas rodzice nie mają już obowiązku utrzymywania go.
Jak obniżyć wysokość alimentów na dziecko?
Wysokość alimentów może zostać obniżona przez sąd w sytuacji, gdy pogorszyła się sytuacja majątkowa rodzica zobowiązanego do płacenia alimentów. Jeśli na przykład stracili Państwo pracę lub utracili inne dochody, albo pogorszył się Państwa stan zdrowia i koniecznym stało się ponoszenie dodatkowych kosztów, to wówczas mają Państwo prawo domagać się obniżenia alimentów. Podobnie będzie w przypadku, gdy Państwa pełnoletnie dziecko zaczęło uzyskiwać dochody, które pozwalają mu na częściowe sfinansowanie własnych potrzeb.
A jak podwyższyć alimenty?
Alimenty mogą być także podwyższone. W przypadku gdy zwiększyły się koszty utrzymania dziecka lub wzrosły dochody rodzica zobowiązanego do płacenia alimentów, możemy wnieść pozew do sądu rodzinnego o podwyższenie alimentów. Jeżeli dziecko jest niepełnoletnie, to taki pozew wnosi przedstawiciel ustawowy dziecka, czyli najczęściej ten z rodziców, który sprawuje opiekę nad dzieckiem. Natomiast po osiągnięciu pełnoletniości pozew wnosi już sam zainteresowany. Oczywiście zarówno w przypadku podwyższenia, jak i obniżenia alimentów istnieje też możliwość załatwienia sprawy bez sądu w drodze zawarcia ugody.
Co jeśli nie zapłacę?
W przypadku braku zapłaty alimentów sprawa najczęściej trafia do komornika, który zajmuje się ich egzekucją. Nadto należy pamiętać, że uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego, gdy łączna wysokość zaległości równa się minimum 3 świadczeniom okresowym jest przestępstwem i podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku, a w przypadku gdy naraziło to uprawnionego na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych – do dwóch lat. Wszczęcie postępowania w takiej sprawie może nastąpić zarówno na wniosek pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej, jak i z urzędu.
Autorem artykułu jest adwokat Marcin Oźminkowski – adwokat od alimentów z Poznania.
