To, że oszczędzanie tylko w dwóch obowiązkowych filarach nie zapewni nikomu godnej emerytury wie coraz więcej ludzi. W związku z tym rodzi się potrzeba dodatkowego inwestowania pieniędzy, aby moc po przejściu na emeryturę zachować taki sam lub choćby zbliżony poziom życia. O zaletach oszczędzania w III filarze pisałem już w poprzednim artykule, tu chciałbym skupić się na jego aspektach podatkowych.
Przede wszystkim należy podkreślić, że III filar to nie tylko IKE i PPE – formy, które są uregulowane ustawowo – ale że pod tym pojęciem mieści się każde dobrowolne oszczędzanie z myślą o przyszłej emeryturze. Przystępując do planów systematycznego oszczędzania, wykupując polisę na dożycie, czy po prostu samemu odkładając systematycznie określoną kwotę pieniędzy również uczestniczymy w III filarze. Od wyboru formy oszczędzania zależy forma opodatkowania zysków – w tym zakresie wyróżniamy następujące systemy:
- EET (Exempt-Exempt-Tax – zwolnienie-zwolnienie-podatek) – ten system jest charakterystyczny dla I i II filara, w którym opodatkowanie odprowadzanych składek jest odroczone w czasie do momentu wypłaty świadczenia emerytalnego, zaś zysk jest zwolniony z podatku,
- TEE (Tax-Exempt-Exempt) – polegający na tym, że zainwestowana składka jest już opodatkowana, natomiast zarówno zysk przez nią wypracowany, jak i późniejsza wypłata świadczenia są zwolnione z podatku. Do tego systemu wchodzą IKE, PPE, a także wszelkiego rodzaju polisy ubezpieczeniowe,
- TTE (Tax-Tax-Exempt) – polegający na tym, że zarówno zainwestowana składka jak i zysk przez nią wypracowany są opodatkowane, natomiast wypłata samego świadczenia jest już z podatku zwolniona. W tym systemie mieści się samodzielne inwestowanie nadwyżek finansowych np. w jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, lokaty, czy obligacje. Nadwyżki pochodzą z opodatkowanego wcześniej wynagrodzenia, zaś zyski z inwestycji nie są wyłączone z opodatkowania,
- ETT (Exempt-Tax-Tax) – system, w którym składka jest zwolniona z opodatkowania, zaś zysk i wypłata świadczenia są opodatkowane – obecnie brak jest w Polsce przykładu na zastosowanie tego systemu.
Jak widać w dwóch pierwszych systemach podatek jest pobierany raz, a w dwóch ostatnich – przy czym jeden z systemów nie ma zastosowania w Polsce – dwa razy. Spójrzmy teraz, jak systemy te wpływają na wysokość zgromadzonych oszczędności przyjmując następujące założenia:
- okres oszczędzania: 40 lat,
- nominalna stopa zwrotu: 10%,
- comiesięczna składka w wysokości 200 zł,
- wiek przejścia na emeryturę: 65 lat,
- stopa opodatkowania zysków: 19%,
- stopa opodatkowania świadczenia emerytalnego: 19%.
1. dla systemu EET i TEE:
Wartość portfela, w tym: 1.275.356,05
- zgromadzony kapitał: 96.000,00
- wypracowany zysk: 1.179.356,05
Korzyść ze zwolnienia z podatku Belki: 224.077,64
Kapitał do dyspozycji: 1.275.356,05
Źródło: open.pl
2. dla systemu TTE i ETT:
Wartość portfela, w tym: 1.275.356,05
- zgromadzony kapitał: 96.000,00
- wypracowany zysk: 1.179.356,05
Podatek Belki: 224.077,64
Kapitał do dyspozycji: 1.051.278,41
Źródło: open.pl
Mimo pogrupowania systemów w dwie grupy w zależności od ilości nałożonych podatków między systemami w jednej grupie również zachodzą różnice nieuwzględnione bezpośrednio w obliczeniach. Systemy EET i TEE różnią się między sobą momentem pobrania PIT – w przypadku EET następuje on z chwilą wypłaty świadczenia emerytalnego, zaś w przypadku TEE – w dniu wypłaty wynagrodzenia. Innymi słowy w pierwszym przypadku należy pomniejszyć zgromadzony kapitał o stawkę PIT obowiązującą w trakcie wypłaty świadczenia emerytalnego – w przypadku systemu TEE podatek ten został już zapłacony przez pracodawcę w momencie wypłaty wynagrodzenia. W zależności od zmian stóp i progów podatkowych między okresem aktywności zawodowej a emeryturą jeden z tych systemów okazuje się korzystniejszy od drugiego. W przypadku ETT i TTE sytuacja jest analogiczna – różnią się one od dwóch poprzednich jedynie nałożeniem obowiązku zapłaty podatku Belki.
Jak widać z powyższych wyliczeń korzyść w postaci zwolnienia z podatku Belki – bo to jest główna różnica między wyżej wymienionymi grupami systemów – jest w długim okresie znaczna. Jednak długość tego okresu i związana z nim odległa perspektywa emerytury nie zachęcają młodych pracowników do zamrażania swoich pieniędzy na tak długi okres. Należy wiec zastanowić się nad innymi formami zachęty do inwestowania w III filarze polegającej np. na możliwości odpisania wpłacanych na III filar kwot od dochodu/podatku. Pomocna może tez być kampania edukacyjna KNF i instytucji finansowych.
Licencja: Creative Commons
