W najwcześniejszym rozwoju kultury i historii Indii, jeszcze w czasach wedyjskich, wierzono, że mityczna góra łączy sklepienie niebieskie ze światem podziemnym. Miałaby wznosić się na wysokość 84 000 jodźana ponad ziemię (jodźana ma odpowiadać trzydziestu kilometrom — źródło niepewne). Składała się z różnych warstw, odróżniając wyglądem od zwykłych gór. Każdą z warstw poddano innemu władcy, innej istocie nadprzyrodzonej. Co do zwieńczenia jej istniały też różne teorie, jedni twierdzili, że wierzchołek jest ostrym szczytem, inni zaś, że czubek góry przypomina rozległą równinę. Wszyscy zgadzali się jedynie z tym, że było tam odpowiednio dużo miejsca dla jej boskich mieszkańców.
Wokół Góry Meru rozciągały się koncentrycznie kontynenty, których jak wynika z opisów w przekazach, było cztery leżące odpowiednio na południu, północy, wschodzie i zachodzie. Niekiedy przedstawiano je pod postacią kwiatu lotosu, gdzie góra Meru była słupkiem kwiatu. W innych tradycjach jest umieszczane siedem kontynentów, które — rozdzielone oceanami — rozciągające się na ziemi wokół centralnego punktu, jaki stanowiła góra Meru, a kontynent indyjski umieszczony został po środku. Oddalając się od środka, każdy z tych kontynentów był dwa razy większy od swego poprzednika. Kolejne kosmologie podają wersje o trzynastu, osiemnastu, jak również, trzydziestu dwóch kontynentach. W VII w p.n.e. wszystkie wersje uznano wiarygodnymi.
Nie raz świat przedstawiano jako wielkiego żółwia, jego górna skorupa była niebem, dolna zaś ziemią. Popularną stała się we wróżbiarstwie, ta właśnie hipoteza, narodzona w pierwszym stuleciu przed naszą erą. Żółwia ukazywano jako odpoczywającego Wisznu (jednego z dwóch najwyższych bogów, drugim był Śiwa), z głowa skierowaną na wschód, a pancerz żółwia składał się z dziewięciu części. Wszystkie łączyły się z triadą domów lunarnych lub konstelacji. Pozwoliło to astrologom określić, które kraje i regiony są najbardziej podatne na nieszczęścia lub cierpienia, zgodnie z ruchem zwiastujących je planet.
We wszystkich podaniach z mitów i legend, ziemia była niewielką częścią wszechświata i powszechnie utrzymywano istnienie kilku wszechświatów, gdzie każdy miałby swoją ziemię, niebo i świat podziemny.
Wiedza astronomiczna w Indiach rozwinęła się dzięki temu, że była związana z władzą państwową. Im więcej wiedziano o porządku w kosmosie, tym łatwiej przychodziło sprawować rządy w kraju. Indyjska astronomia miała zdolność do łączenia obserwacji zjawisk niebieskich z nienaukowymi wierzeniami o zasadach budowy i funkcjonowania wszechświata, gdzie centralne miejsce zajmowała Góra Meru. Jednym z zainteresowanych astronomią był maharadża Dżajpuru: Sawaj Dżaj Sinych (1699-1743), który kazał wybudować w Delhi pięć obserwatoriów. Zainteresowanie astronomią przejawiali inni władcy Indyjscy, bez względu na wyznanie religijne. Kształtując kalendarz władca w znaczący sposób wpływał na życie podwładnych.
Hinduskie wyobrażenia o istocie władzy królewskiej, przypisujące władcy wpływ na sprawy ziemskie i boskie. Nawet na monetach pochodzących z okresu rządów mongolskiego władcy Dżahnangina (1605-1627), przedstawiano znaki zodiaku. Układ zodiakalny, traktowano jako system porządkowania i obserwacji astronomicznych, wykorzystanie na monetach mongolskich wskazuje na sankcję boską dla władcy, ale również cesarską władzę nad ciałami niebieskimi.
W środkowych Indiach najbardziej znany jest kompleks świątynny w Khadżuaho. Znajduje się tutaj około trzydziestu budowli poświęconym różnym bogom hinduskim, a także dżńskim świętom. Charakterystyczną cechę stanowią wysmukłe wieże, które rozwinęły się z pojedynczych iglic w rozbudowane złożenia architektoniczne, zgrupowane wokół centralnej budowli. W ten sposób dodatkowo unaoczniano związki, łączące świątynie z kosmiczną górą Meru.
* Kosmologia — jest to dział astrofizyki teoretycznej, zajmujący się budową i rozwojem wszechświata. Aktualnie kosmologia opiera się na ogólnej teorii względności.
