Imiona i nazwiska należą do podstawowych dóbr osobistych odgrywających wyjątkowo ważną i charakterystyczną rolę w kształtowaniu pozycji prawnej obywatela i podlegają ochronie prawnej. Służą do indywidualnego oznaczenia osób fizycznych jako podmiotów uprawnień i obowiązków. Różne przepisy bardzo często wymagają uwidaczniania imienia i nazwiska w wielu dokumentach i sytuacjach życiowych. Przepisy dotyczące tych zagadnień zawarte są m.in. w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym z 1964 roku, regulującym m.in. nabywanie nazwiska przez urodzenie czy jego zmianę przez zawarcie związku małżeńskiego oraz w prawie o aktach stanu cywilnego, normującym m.in. nadawanie imion dzieciom, rejestrowanie urodzeń, małżeństw i zgonów, ale zasadnicze treści tej problematyki są regulowane przez przepisy prawa administracyjnego.
Prawo uwypukla zasadę względnej stabilizacji imion i nazwisk, podkreślając m.in. uprawnienie i obowiązek używania nazwiska przysługującego na podstawie prawa. Imię i nazwisko osoby fizycznej może być zmienione na jej wniosek. Ustawa z 15 listopada 1956 roku o zmianie imion i nazwisk umożliwia ich zmianę w trybie administracyjnym. Uzasadnieniem mogą być: posiadanie nazwiska ośmieszającego, o niepolskim brzmieniu, formie imienia, używanie go od wielu lat lub inne ważne względy podlegające ocenie w postępowaniu administracyjnym. Ustawa stwierdza, ze zmiana nie może nastąpić, gdy zachodzi uzasadniona obawa wykorzystania jaj dla działalności przestępczej lub wnioskodawca chce przybrać sławne nazwisko historyczne. Prawo do zmiany imienia i nazwiska w trybie administracyjnym przysługuje obywatelom polskim bez względu na miejsce zamieszkania lub bezpaństwowcom zamieszkującym w Polsce. Nazwisko może składać się najwyżej z dwóch członów.
Ustawa uwypukla rolę jedności nazwiska w rodzinie i podkreśla zasadę równouprawnienia mężczyzn i kobiet. Zmiana nazwiska osoby pozostającej w związku małżeńskim wymaga w zasadzie zgody drugiego małżonka. Zmiana nazwiska obojga rodziców rozciąga się na małoletnie dzieci. Spór rodziców co do rozciągnięcia zmiany na dzieci rozstrzyga sąd jako władza opiekuńcza.
