Dlaczego niektórym osobom łatwo przychodzi zachowanie się w sposób asertywny, a niektórzy mają z tym duże problemy? Przecież patrząc z boku obie osoby mogą mieć ten sam poziom inteligencji i mogą nawet mieć podobną pozycję zawodową i osiągnięcia. Otóż zależy to od zaspokojenia pewnych podstawowych psychologicznych potrzeb, które nie mają nic wspólnego ani z inteligencją mierzoną standardowymi testami, ani z obiektywnymi osiągnięciami życiowymi czy zawodowymi. Przyjrzyjmy się bliżej temu, jakie są to potrzeby.
Po pierwsze jest to potrzeba bezpieczeństwa. Jeśli ona jest zaspokojona, to człowiek chętnie podejmuje nowe wyzwania i nie ma również problemu z wchodzeniem w sytuacje konfliktowe, ponieważ wie, że sobie z nimi poradzi i ostatecznie większość konfliktów zostaje rozwiązana szybko i nie przeradza się w jakąś wyniszczającą wojnę. Jeśli jednak brakuje poczucia bezpieczeństwa, to nie chcemy ‘się wychylać’ czy ryzykować konfliktu i przez to ustępujemy tam, gdzie nie powinniśmy.
Inną głęboką potrzebą psychologiczną jest potrzeba przynależności go grupy. Jeśli wiemy, że nasza pozycja w grupie jest pewna, to będziemy swobodnie wyrażać siebie, mówić o naszych potrzebach i zaznaczać nasze granice jeśli to potrzebne, czyli będziemy w obrębie tej grupy zachowywać się asertywnie. Ale mają wsparcie kręgu znajomych, również poza tą grupą będziemy pewniejsi siebie i będzie nam to dawało wewnętrzną siłę by bardziej obstawiać na swoim. Z drugiej strony, jeśli czujemy że nasza pozycja w grupie jest słaba, a potrzebujemy czuć że gdzieś przynależymy, to może zwiększyć naszą uległość wobec różnych nacisków – możemy więc wtedy zachowywać się w sposób mało asertywny.
Z poprzednim punktem jest silnie związane pragnienie akceptacji i uwagi innych osób. W naszym społeczeństwie cierpimy na brak autentycznej uwagi drugiego człowieka. I jest to stan bardzo głęboko utrwalony i permanentny – jeśli pojawia się osoba, która okazuje nam taką bezwarunkową uwagę, to może zwiększyć szansę, że znajomość będziemy uważać za tak wyjątkową, że nawet będziemy w stanie dla niej nagiąć nasze własne granice jeśli pojawią się takie żądania z drugiej strony.
