Daniel Goleman, amerykański psycholog, autor książki „Inteligencja emocjonalna”, odkrył w swoich badaniach, że najskuteczniejszych przywódców cechuje wysoki poziom tak zwanej inteligencji emocjonalnej. Nie oznacza to, że iloraz inteligencji oraz umiejętności techniczne są nieistotne. Liczą się, ale głównie jako „niezbędne minimum” na stanowisku kierowniczym.
Zagłębmy się zatem w temat i wyjaśnijmy, czym jest inteligencja emocjonalna?
Według Daniela Golemana inteligencja emocjonalna obejmuje zdolność rozumienia siebie i własnych emocji, kierowania i kontrolowania ich, zdolność samomotywacji, empatię oraz umiejętności o charakterze społecznym.
Samoświadomość
Znajomość własnych słabości, do których nie boimy się przyznać. Jeśli moją słabością jest nieterminowość, to przyznam się do tego publicznie i będę nad nią pieczołowicie pracował.
Samokontrola
Umiejętność kontrolowania własnych emocji, w różnych sytuacjach. Skłonność do wstrzymywania się z wyrażaniem własnej opinii.
Motywacja
Umiejętność stymulowania samego siebie by osiągnąć postawiony sobie cel.
Empatia
Zdolność do umiejętnego utożsamiania się z innymi ludźmi. Uwzględnianie uczuć innych ludzi przy podejmowaniu decyzji, nie biorąc na siebie ich problemów.
Umiejętności społeczne
Umiejętność budowania dobrych relacji z innymi ludźmi, skłonienie ich do współpracy i zachęcenie do podążania w obranym kierunku.
Jak ocenić poziom inteligencji emocjonalnej?
W dzisiejszych czasach wiele korporacji tworzy tak zwane „modele kompetencyjne”, które mają pomóc w identyfikacji ludzi o największym potencjale przywódczym. Takie osoby, nawet jak pracują jako pracownicy najniższego szczebla, są zawczasu szkolone, odpowiednio wynagradzane, by w każdym momencie mogły „wskoczyć” na wyższe stanowisko.
Daniel Goleman pogrupował zdolności takich ludzi w następujące kategorie:
Umiejętności techniczne (księgowość, tworzenie planów)
Zdolności kognitywne (myślenie analityczne)
Zdolności dowodzące EQ (umiejętność współpracy, skuteczność w kierowaniu zmianą
W swoich badaniach odkrył, że stosunek umiejętności technicznych, ilorazu inteligencji i inteligencji emocjonalnej jako składowych doskonałych wyników pracy, inteligencja emocjonalna okazała się być dwa razy istotniejsza od innych czynników dla stanowisk wszystkich szczebli.
Kiedy porównam wyjątkowo efektywnych menedżerów na wyższych stanowiskach przywódczych z tymi przeciętnymi, prawie 90% różnicy w ich profilach można było przypisać czynnikom inteligencji emocjonalnej, a nie zdolnościom kognitywnym.
| Składnik | Cecha charkterystyczna | |
| Samoświadomość | Szczerość oraz realistyczna samoocena, wiara we własne umiejętności, dystans do samego siebie. Nie nadmierna krytyka. Uczciwość wobec siebie i innych. Rozumienie własnych nastrojów. Szczere przyznawanie się do porażek. Wiedza dokąd się zmierza i dlaczego. Angażowanie się w projekty w zasięgu swoich możliwości. | |
| Samokontrola | Osoba budząca zaufanie, swoboda w niejasnych sytuacjach, otwartość na zmianę. Panowanie nad impulsami, prawość. Powściągliwość w wydawaniu pochopnych osądów. Skłonność do refleksji i zastanowienia. | |
| Motywacja | Ambicja, optymizm. Dążenie do osiągania wyników wyższych od oczekiwań. Zamiłowanie do samej pracy, poszukiwanie twórczych wyzwań i rozwiązań. Chęć uczenia się. Poczucie dumy z dobrze wykonanego zadania. Ciągłe podnoszenie poprzeczki w stosunku do swoich wyników. Zachowanie optymizmu w przypadku słabych wyników. | |
| Empatia | Wiedza na temat różnic osobowości, kulturowych, służenie klientom. Umiejętność chwalenia. Traktowanie innych ludzi z szacunkiem i uczciwością. Umiejętność wyczucia i zrozumienia punktu widzenia każdego członka zespołu. Umiejętność słuchania, zachęcanie ludzi do wyrażania swoich opinii. | |
| Umiejętności społeczne | Wiedza w zakresie budowania i kierowania zespołami, skuteczność w kierowaniu zmianą, umiejętność przekonywania. Szerokie grona znajomych, duża popularność. Biegłość w zarządzaniu zespołem. Silna determinacja w dążeniu do znalezienia rozwiązania problemu. |
Czy inteligencji emocjonalnej można się nauczyć?
Można, ale nie na pewno podczas typowych programów szkoleniowych, które ukierunkowane są nie na tą część mózgu. Inteligencja emocjonalna rodzi się w dużej mierze dzięki neuroprzekaźnikom układu limbicznego mózgu, który kieruje naszymi uczuciami, impulsami i popędami. Badania wykazują, że układ limbiczny uczy się najlepiej przez motywację, intensywne ćwiczenie i informację zwrotną.
Aby zwiększyć inteligencję emocjonalną, organizacje muszą zmienić optykę swoich programów szkoleniowych tak, aby uwzględniały układ limbiczny. Muszą pomagać ludziom przełamywać stare i tworzyć nowe nawyki behawioralne. To nie tylko zajmuje dużo więcej czasu niż konwencjonalne programy szkoleniowe, ale wymaga również zindywidualizowanego podejścia.
Przykładowo menedżer, który chciałby rozwinąć swoją empatię, choćby podczas rozmowy ze swoimi kolegami, gdzie często przerywa i nie słucha innych, powinien otrzymać informację zwrotną w taki sposób, aby chciał się zmienić. Tylko motywacja wewnętrzna oraz zabieganie o informację zwrotną(kolejna cecha EQ) może spowodować, że taka osoba zacznie pracować nad nową umiejętnością.
Taka osoba może również poprosić kolegę z pracy, aby zwracała uwagę na jego zachowanie podczas spotkań zespołowych i podzieliła się z nim po spotkaniu swoimi spostrzeżeniami. Mogą dodatkowo umówić się na obustronną informację, jeśli zajdzie taka potrzeba. Innym ciekawym sposobem będzie obserwacja osób, którzy potrafią wykazać się daną cechą, by następnie naśladować zachowania.
Należy podkreślić, że rozwijanie własnej inteligencji emocjonalnej nie może nastąpić – i nie nastąpi – bez szczerej chęci i wspólnego wysiłku.
Źródło:
Daniel Goleman, Inteligencja Emocjonalna.
