Zastanówmy sie, jak pomóc dziecku w nauce, jak je motywować do osiągania różnych sprawności psychofizycznych oraz rozwoju intelektu nie tylko dla ocen, ale do swojego udoskonalania. Jak motywować dziecko do nauki, skoro współczesność oferuje tyle innych atrakcji, co gorsza promuje się wzorzec "nie uczył się, a świetnie mu się powodzi".
Kluczem jest systematyczna obserwacja dziecka i codzienne wzmacnianie jego indywidualności, wtedy ono samo wkroczy na drogę wspaniałego procesu edukacyjnego i permanentnego kształcenia, jaką jest SAMOROZWÓJ.
WZMACNIANIE MOTYWACJI DO NAUKI:
1. Dziecko należy stale stymulować do nauki na każdym etapie edukacyjnym. Rodzice powinni stale interesować się wynikami w nauce swoich dzieci.
2. Wzmacnianie u dziecka poczucia pewności siebie, wiary we własne możliwości poprzez wygłaszanie szczerych pochwał (zauważanie dobrych stron). Nie należy mówić dziecku: „Z ciebie nic nie będzie”, „To jest za trudne dla ciebie”, „tego i tak nie zrozumiesz”. Takie DEMOTYWUJĄCE zdania należy zamieniać na pochwały (szczere, realne) lub konstruktywną krytykę.
3. Wzniecanie energii do nauki poprzez rozmowy z dzieckiem. Należy unikać pytań zamkniętych: „Jak było dzisiaj w szkole?” czy: „Jak ci poszło na sprawdzianie?”, ponieważ dziecko odpowiada zdawkowo: „dobrze”, „źle” itd. Pytania w stylu: „Czego się dzisiaj uczyłeś na .... (konkretnej) lekcji? To zastanówmy się wspólnie, do czego Ci się to może przydać w życiu?” nie tylko rozbudzają ciekawość ucznia, pobudzą większe zaangażowanie w pracę na lekcji, ale dają też możliwość pogłębienia kontaktu rodziców z dziećmi. Oczywiście wymaga to systematyczności i elastyczności działania rodziców. Np. gimnazjalista, który kwitował pytania słowem „dobrze” czy „źle” nie od razu nauczy się rozmawiać o postępach w nauce.
4. Ustalanie celów polega na wytyczaniu ścieżki edukacyjnej, tworzenia atmosfery szacunku do wykształcenia i nauczycieli. Dziecko dorastające w klimacie lekceważenia nauki, drwienia z poleceń nauczycieli, nie będzie dbało o swój rozwój intelektualny. Pamiętajmy jednak, że motywację mogą także blokować zbyt wygórowane cele przerastające możliwości dziecka (ważne jest dostosowanie zadań do możliwości dziecka).
5. Dawanie własnego przykładu – jeśli rodzic będzie niekonsekwentny, to dziecko wyczuje rozdźwięk pomiędzy słowami i czynami, co znacznie obniży jego motywację do nauki. Tzn.: mówienie „czytaj książki” musi iść w parze z atmosferą rodzinną, posiadaniem domowej biblioteczki, korzystaniem z księgozbioru bibliotek publicznych, wspólne czytanie książek i dyskusja o nich.
Poziom motywacji do nauki dziecka w dużym stopniu zależy od wysiłków rodziców. Ważnym motywem dla dziecka jest nauka dla „mamy i taty". Jeżeli odpowiednio zadbamy o jego motywację, prędzej lub później zacznie uczyć się dla siebie.
WZMACNIANIE INDYWIDUALIZMU DZIECKA:
Powinniśmy starać się zauważać wyjątkowość dzieci, podkreślać ich indywidualność, pewnego rodzaju określoność, żeby dorastały w poczuciu własnej tożsamości i właściwej samooceny, poczuciu odrębności i niepowtarzalności własnej osoby. Dzięki temu wzmocniona zostaje także w dziecku motywacja do nauki i własnego rozwoju. Poczucie własnej wartości jest niezbędne w każdym podejmowanym działaniu i pomaga w życiu. Jak umacniać to poczucie?:
- unikaj sytuacji zbiorowej odpowiedzialności, by nie ranić niewinnych;
- okazuj szczere zainteresowanie konkretnym działaniom, przeżyciom, osiągnięciom dziecka;
- postaraj się spędzać z dzieckiem jak najwięcej czasu, choćby przy okazji wypełniania domowych obowiązków, poczytajcie wspólnie, porozmawiajcie czy upieczcie szarlotkę;
- zadawaj pytania otwarte: „Jak było np. na wycieczce?” a nie: „Czy dobrze się bawiłeś?”;
- włączaj dziecko do rozmów o sprawach ogólnorodzinnych, żeby odczuło docenienie jego zdania, możliwości udzielenia opinii, rady;
- akcentuj indywidualne święta: urodziny, imieniny;
- pozwalaj dziecku wybierać (w miarę możliwości i w granicach rozsądku), dzięki czemu nie będzie miało poczucia krzywdy, narzucania czyjejś woli;
- pielęgnuj indywidualne zainteresowania i nie ulegaj pokusie zapisania na zajęcia, które w rzeczywistości bardziej interesowałyby rodzica niż dziecko.
Wzmacnianie indywidualizmu kształtuje elastyczność, łatwość w przystosowywaniu się do różnych sytuacji życiowych, zdolność do empatii (współodczuwania) i ułatwia nawiązywanie kontaktów z innymi ludźmi. Poza tym nieustanna potrzeba samookreślenia, odczuwania własnej odrębności pozwala dziecku na poszukiwanie własnych dróg, czyniąc je jednostką twórczą i niepowtarzalną!!!
LITERATURA:
1. „Encyklopedia rodzice i dzieci”, praca zbiorowa, PPU „Park”, Bielsko-Biała 2002
2. „Nowa Encyklopedia Powszechna”, wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2003
3. Brześkiewicz Zbigniew: „Jak być lepszym uczniem w szkole i człowiekiem w życiu”
4. Maciaszkowa Janina: „O współżyciu w rodzinie”, Nasza Księgarnia, Warszawa 1980
5. Reykowski J.: „Z zagadnień psychologii motywacji” 1980
6. Włodarski Z., Matczak A.: „Wprowadzenie do psychologii. Podręcznik dla nauczycieli”
