Ocena oddziaływania na środowisko (OOŚ) jest podstawowym instrumentem prawnym służącym ochronie środowiska we wszystkich krajach UE. Jest procedurą, której zadaniem jest określenie skutków, jakie może wywierać na środowisko realizacja danego przedsięwzięcia. Celem przeprowadzenia OOŚ jest wsparcie procesu podejmowania decyzji, zezwalającej na realizację przedsięwzięcia. Efektem prawidłowo przeprowadzonej OOŚ jest wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, która jest przepustką dla inwestora. W Polsce kwestię ocen oddziaływania na środowisko oraz decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach reguluje Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Jest to bardzo obszerny akt prawny – składa się z 174 artykułów podzielonych na osiem działów.
Aby procedura OOŚ została prawidłowo przeprowadzona organ wydający decyzję (wójt, burmistrz, prezydent miasta) może nakazać wykonanie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (ROŚ). Celem wykonania raportu jest dostarczenie organowi wydającemu decyzję rzetelnych informacji, na podstawie których może on podjąć decyzję zgodnie z przepisami o ochronie środowiska. Raport sporządza inwestor lub inny podmiot na zlecenie inwestora. Autorom raportów powinno zawsze zależeć na wysokiej jakości merytorycznej opracowań. W przypadku wystąpienia negatywnych oddziaływań na przyrodę, które nie były uwzględnione w raporcie, autorzy opracowania mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności cywilnej z tytułu niewłaściwego wykonania swojej pracy.
Na mocy obowiązującego prawa wszystkie przedsięwzięcia można podzielić ze względu na konieczność przeprowadzenia OOŚ i sporządzenia raportu:
Grupa I – przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, obowiązek sporządzenia raportu jest obligatoryjny;
Grupa II – przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, obowiązek sporządzenia raportu jest opcjonalny;
Grupa III – przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, obowiązek sporządzenia raportu jest obligatoryjny;
Grupa IV – przedsięwzięcia nie podlegające procedurze OOŚ.
W przypadku grupy II decyzję o wykonaniu raportu podejmuje organ wydający decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. Jeżeli z przedsięwzięciem wiążą się zagrożenia trudne do przewidzenia, to zasada przezorności obliguje organy administracji do nałożenia obowiązku wykonania raportu o oddziaływaniu na środowisko. Przedsięwzięcia z grupy I są ograniczone i skatalogowane - zamieszczone są w załączniku nr 1 Dyrektywy Rady (dyrektywa EIA).
