Obowiązek posiadania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową wynika z prawa europejskiego. Zobowiązania państw członkowskich Unii Europejskiej zapisane w dyrektywie 2002/91/WE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków zostały wprowadzone do polskiego prawa przez nowelizację ustawy Prawo budowlane.
Podstawą do sporządzenia świadectwa charakterystyki energetycznej jest charakterystyka energetyczna budynku, określona w dokumentacji technicznej lub dla budynku istniejącego, jeśli brak jest dla niego dokumentacji technicznej - wyznaczana w wyniku inwentaryzacji techniczno-budowlanej. Charakterystyka energetyczna jest to zbiór danych i wskaźników energetycznych budynku dotyczących obliczeniowego zapotrzebowania budynku na energię na cele centralnego ogrzewania, ciepłej wody, wentylacji i klimatyzacji, a w przypadku budynku użyteczności publicznej także oświetlenia.
Szczegółowa metodyka sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej dla budynków, części budynków i lokali mieszkalnych w Polsce oraz szczegółowa zwartość świadectwa zawarta jest w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 ( Dz.U. 74, poz.836).
Nie należy mylić charakterystyki energetycznej budynku z audytem energetycznym, który wynika z odmiennych aktów prawnych i stosuje się w nim odmienną metodologię. Audyt ma na celu przygotowanie termomodernizacji poprzez wskazanie metody i kosztów termomodernizacji. Jest podstawą do uzyskania premii termomodernizacyjnej. Certyfikat energetyczny budynku wskazuje na aktualny stan budynku, a w szczególności jego jakość techniczną oraz jakość i koszty eksploatacji. Uzasadnia wysokość czynszu lub ceny sprzedaży.
