Literatura dydaktyczna, jak powieści Alfreda Szklarskiego, była niegdyś nie tylko rozrywką, ale także narzędziem kształtującym młodzież. Historia Tomka Wilmowskiego uczyła o lojalności, patriotyzmie i szacunku dla innych kultur, co wpływało na świadomość czytelników. Przez dziesięciolecia te wartości były podstawą edukacji i wychowania.
Zmiany w preferencjach czytelniczych wskazują jednak na ewolucję priorytetów odbiorców. Powieści Margit Sandemo, w tym popularne historie o miłości i magii, oferują łatwą ucieczkę od codzienności, zamiast wymagającej refleksji czy nauki. To niekoniecznie oznacza stagnację – literatura eskapistyczna może pomagać w radzeniu sobie z presją współczesnego świata. Jednocześnie jednak, jej popularność może świadczyć o zaniku zainteresowania tematami wartościowymi, które wymagają głębszego zaangażowania intelektualnego.
Zmierzch literatury dydaktycznej to znak czasów, w których konsumpcja treści dominuje nad ich przetwarzaniem. Być może literatura eskapistyczna zaspokaja współczesne potrzeby, ale w dłuższej perspektywie warto zadać pytanie: czy łatwa rozrywka sprzyja rozwojowi świadomości, czy raczej prowadzi do jej spłycenia? Książki Szklarskiego przypominają nam, że literatura może być czymś więcej niż tylko chwilową ucieczką – może być także drogą do refleksji i rozwoju.
