Ortodoncja - nauka o wadach zgryzu
Stomatologia to rozbudowana nauka, spośród której wyróżnić można wiele dziedzin. Jedną z nich jest ortodoncja. Zajmuje się leczeniem wad zgryzu. Te podzielić można na trzy główne kategorie:
- wady nabyte - to wady wywołane działaniem czynników środowiskowych. Można zaliczyć do nich wady powstałe przez próchnicę, czy te powstałe u niemowlaków poprzez np. ssanie kciuka;
- wady genetyczne - są to wady, z którymi się rodzimy. Zaliczyć do nich można np. diastemę (szparę pomiędzy dwoma górnymi siekaczami), czy tzw. małożuchwie (niedostatecznie rozwiniętą żuchwę),
- wady stanowiące połączenie czynników środowiskowych i genetycznych - wady te nazywane bywają ewolucyjnymi i powstają w wyniku zachowań cechujących całe społeczeństwa czy też pokolenia.
Leczenie ortodontyczne - dla kogo?
Najczęściej leczenie ortodontyczne wykorzystuje się do leczenia wad zgryzu takich, jak diastema, przedłużenia zębów, skrzywienia zębów. Aparat ortodontyczny wykorzystuje się również w celu niwelowania nieprawidłowych ustawień szczęki. Z leczenia mogą skorzystać zarówno dzieci, jak i dorośli (również osoby starsze). Jest ono w stanie przywrócić pacjentowi prawidłowe funkcje szczęki, jak również poprawić funkcję wymowy.
Niekiedy pacjenci decydują się na zastosowanie leczenia ortodontycznego tylko ze względów estetycznych - aspekt wizualny jest bowiem jednym z najbardziej zauważalnych jego efektów. Pacjenci często chwalą nie tylko poprawę wyglądu uzębienia, ale również rysów twarzy.
Wybór metody leczenia
Istnieją różne metody leczenia ortodontycznego. Lekarz dobiera je indywidualnie do każdego pacjenta, po uprzednim przeprowadzeniu diagnostyki. Ten etap leczenia jest podstawowym i najważniejszym dla całego jego przebiegu i często trwa kilka wizyt. Polega na ocenie rozwoju fizycznego pacjenta, rozbudowanym badaniu klinicznym, a także wykonaniu bardziej szczegółowych pomiarów, do których często należą:
- zdjęcia RTG - na ich podstawie lekarz ocenia przyczyny wad zgryzu, stwierdza wiek kostny oraz wykonuje pomiary kluczowe dla dalszego leczenia,
- skany - wykonywane są specjalnym skanerem wewnątrzustnym. Na ich podstawie ortodonta wykonuje cyfrowy wycisk zębów,
- wycisk stomatologiczny - alternatywa dla skanera. Pozwala kompleksowo ocenić konstrukcję szczęki,
- zdjęcia - niektóre gabinety wykonują również zdjęcia fotograficzne pacjenta zarówno zewnątrz, jak i wewnątrzustne. Pozwala to na ocenę przebiegu leczenia, a także jego efektów.
Aparat ortodontyczny
Leczenie ortodontyczne w zdecydowanej większości przypadków odbywa się przy pomocy aparatu ortodontycznego. Wpływa on na mięśnie i więzadła, dzięki czemu długofalowo zmienia się ich położenie.
Aparaty dzieli się z kolei na stałe oraz ruchome. Zakładanie aparatu stałego odbywa się w kilku etapach. Najpierw ortodonta oczyszcza zęby i nakłada na nie specjalny klej. Następnym krokiem jest założenie dopasowanych wcześniej zamków. Kolejnym krokiem jest przeprowadzenie przez nie metalowego łuku, który jest głównym elementem korygującym. W celu utrzymania łuków na odpowiedniej pozycji, stosowane są gumki, które zakłada się na zamki aparatu. Wyróżnia się kilka typów zamków: samozamykalne, metalowe oraz kosmetyczne.
Po leczeniu
Po zakończeniu leczenia pacjentów noszących aparaty stałe czeka jeszcze utrwalenie jego efektów. Służą do tego specjalne płytki retencyjne oraz retainery. Na początku ortodonta zazwyczaj zleca noszenie ich całodobowo, w dalszych etapach pacjent może nosić je coraz rzadziej.
