Cholesterol jest substancją tłuszczową, która – sama w sobie – nie stanowi zagrożenia. Problem pojawia się wówczas, gdy w organizmie jest go za dużo – szczególnie frakcji LDL, która odkłada się w tętnicach i sprzyja powstawaniu blaszek miażdżycowych.
Wysoki cholesterol, czyli jaki?
Aby określić poziom cholesterolu, należy wykonać tzw. lipidogram. Znany również jako profil lipidowy jest bezinwazyjnym badaniem wykonywanym na podstawie próbki krwi pobranej z żyły łokciowej.
Za normy stężeń we krwi przyjmuje się następujące wartości:
- cholesterol całkowity: 114– 200 mg/dl
- cholesterol HDL: kobiety >50 mg/dl, mężczyźni >40 mg/dl
- cholesterol LDL: <100 mg/dl
- triglicerydy: <150 mg/dl[1].
O wysokim cholesterolu można mówić wtedy, gdy wartości dla cholesterolu całkowitego i cholesterolu frakcji LDL przekraczają dopuszczalne normy.
Oznacza to, że stężenie cholesterolu 300 mg/dl jest dużo wyższe, niż to wynika z ustalonych wartości. Utrzymujący się na tym poziomie, stanowi poważne zagrożenie – szczególnie dla osób obarczonych wysokim ryzykiem zgonu sercowo-naczyniowego. W tym przypadku normy cholesterolu LDL są znacznie niższe – mogą wynosić nawet < 70 mg/dl. Mowa tutaj o tzw. docelowym stężeniu cholesterolu LDL w zależności od indywidualnego ryzyka zgonu sercowo-naczyniowego w ciągu 10 lat [2].
Hipercholesterolemia – jakie są jej konsekwencje?
O hipercholesterolemii mówi się wówczas, gdy stężenie cholesterolu całkowitego i cholesterolu LDL przekracza dopuszczalne normy. Konsekwencją takiego stanu jest rozwój miażdżycy, która daje początek wielu chorobom układu sercowo-naczyniowego.
Cholesterol LDL, który odkłada się w tętnicach i przyczynia się do powstawania blaszek miażdżycowych, zwiększa ryzyko m.in.:
- zawału serca,
- udaru mózgu.
Jak obniżyć poziom cholesterolu we krwi?
Z wysokim stężeniem cholesterolu LDL można skutecznie walczyć. W przypadku wartości nieodbiegających znacząco od normy zwykle wystarczy zmiana stylu życia – na czele z modyfikacją nawyków żywieniowych. Natomiast osoby, u których stężenie cholesterolu jest bardzo wysokie, muszą zmienić dietę, zwiększyć aktywność fizyczną oraz zastosować farmakoterapię – wszystko pod kontrolą lekarza.
Prawidłowa dieta
Osoby zmagające się z hipercholesterolemią powinny mieć świadomość, że poprzez wdrożenie prawidłowych nawyków żywieniowych można obniżyć poziom cholesterolu. Ważne jest, aby:
- zmniejszyć spożycie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego – dostarczają dużą ilość kwasów tłuszczowych nasyconych; każdy 1% nadwyżki energii pochodzącej z tych kwasów prowadzi do wzrostu poziomu cholesterolu LDL nawet o 1,6 mg/dl[3];
- zwiększyć spożycie olejów roślinnych – szczególne znaczenie mają: olej rzepakowy, olej lniany, olej szafranowy, ponieważ pomagają utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu LDL[4].
Do codziennej diety warto włączyć również sterole roślinne, którymi wzbogacona została m.in. miękka margaryna Optima Cardio. Udowodniono, że spożywane w ilości 1,5-2,4 g dziennie – w połączeniu ze zdrowym stylem życia – obniżają poziom cholesterolu o 7-10% w ciągu 2-3 tygodni[5].
Aktywność fizyczna
Regularna aktywność fizyczna pomaga w redukcji podwyższonego poziomu cholesterolu we krwi. Zaleca się wykonywać ćwiczenia o umiarkowanej intensywności – najlepiej przez 30-60 minut dziennie lub 3,5-7 godzin tygodniowo[6].
Farmakoterapia
Cholesterol znacznie przekraczający normy jest wskazaniem do rozpoczęcia farmakoterapii, jednak o tym decyduje wyłącznie lekarz.
Wśród leków najczęściej stosowanych w przypadku hipercholesterolemii wymienia się statyny – leki o działaniu hipolipemizującym. Szacuje się, że atorwastatyna przyczynia się do zmniejszenia stężenia cholesterolu całkowitego o 30-46%, a cholesterolu LDL-C o 41-61%[7].
Pamiętaj! Nie czekaj, aż cholesterol osiągnie bardzo wysokie wartości. Jeśli profil lipidowy wskazuje na hipercholesterolemię, jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem. Im szybciej zaczniesz działać, tym szybciej zmniejszysz ryzyko rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego.
[1] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/103924,cholesterol-i-triglicerydy-panel-lipidowy
[2] https://www.mp.pl/materialy-dla-pacjenta/article/88067
[3] Wytyczne ESC/EAS dotyczące postępowania w dyslipidemiach: jak dzięki leczeniu zaburzeń lipidowych obniżyć ryzyko sercowo‑naczyniowe (2019); Zeszyty edukacyjne. Kardiologia polska 3/2020
[4] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30006369/
[5] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can
[6] https://sercunaratunek.pl/profilaktyka-chorob-ukladu-krazenia/
[7] https://www.termedia.pl/Praktyczne-wskazowki-dotyczace-leczenia-hipolipemizujacego-co-wynika-z-najnowszych-polskich-wytycznych,98,47172,1,1.html
