Czy wiesz, że podwyższony poziom cholesterolu stanowi jeden z czynników podwyższających ryzyko rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego – z zawałem serca i udarem mózgu na czele? Tymczasem niemal 60% rodaków zmaga się ze stężeniem cholesterolu LDL większym od 115 mg/dl (3,0 mmol/l)[1].
Hipercholesterolemia – co to jest?
Mianem hipercholesterolemii określa się podwyższony poziom cholesterolu LDL (LDL-C) we krwi. Chociaż nie istnieje odgórnie określona norma, za nieprawidłowe stężenie u osób zdrowych uznaje się wartości przekraczające 3 mmol/l (115 mg/dl).
Pamiętaj! Hipercholesterolemia nie jest jednostką chorobową. To stan związany z wysokim stężeniem lipidów i lipoprotein.
Przyczyny hipercholesterolemii
Przyczyny hipercholesterolemii zależą przede wszystkim od rodzaju tego stanu. Wyróżnia się:
- hipercholesterolemię pierwotną – zalicza się do niej hipercholesterolemię rodzinną oraz hipercholesterolemię wielogenową (najczęstsza postać);
- hipercholesterolemię wtórną – jako objaw innych chorób (np. niedoczynność tarczycy, zespół nerczycowy, zespół Cushinga) lub przyjmowania niektórych leków (np. inhibitory proteazy, progestageny)[2].
Podwyższonemu poziomowi cholesterolu sprzyja styl życia – nieodpowiednia dieta oraz niewystarczająca aktywność fizyczna.
Nieleczona hipercholesterolemia – jakie są jej skutki?
Podwyższony poziom cholesterolu LDL wpływa na funkcjonowanie organizmu. Gromadzony w tkankach, sprzyja powstawaniu blaszek miażdżycowych. To z kolei ma dalsze skutki – może prowadzić m.in. do:
- miażdżycy tętnic szyjnych,
- miażdżycy tętnic nóg,
- choroby niedokrwiennej serca.
Sprzyja to wielu chorobom układu sercowo-naczyniowego, które – zlekceważone – mogą zakończyć się nawet śmiercią. Dlatego tak ważne jest, aby kontrolować poziom cholesterolu LDL i trzymać go w ryzach – szczególnie jeśli pacjent ma do czynienia np. z hipercholesterolemią rodzinną.
Z tego powodu zaleca się dążyć do maksymalnego obniżenia poziomu cholesterolu LDL – w zależności od poziomu ryzyka sercowo-naczyniowego. Docelowe stężenia LDL-C wynoszą:
- < 40 mg/dl (1,0 mmol/l) – dla osób z ekstremalnie wysokim ryzykiem (Pol-SCORE > 20%);
- < 55 mg/dl (1,4 mmol/l) – dla osób z bardzo dużym ryzykiem (Pol-SCORE > 10% i < 20%);
- < 70 mg/dl (1,8 mmol/l) – dla osób z dużym ryzykiem (Pol-SCORE > 5% i < 10%);
- < 100 mg/dl (2,5 mmol/l) – dla osób z ryzykiem umiarkowanym (Pol-SCORE < 5%);
- < 115 mg/dl (3,0 mmol/l) – dla osób z małym ryzykiem (Pol-SCORE < 1%)[3].
Jak obniżyć poziom cholesterolu LDL?
Jeśli należysz do grupy ryzyka związanego z rozwojem hipercholesterolemii, możesz zawczasu zadbać o prawidłowy poziom cholesterolu. Jak obniżyć jego stężenie, zmniejszając tym samym prawdopodobieństwo wystąpienia samej hipercholesterolemii i związanej z nią „powikłań”?
Zmiana nawyków żywieniowych
Aby obniżyć poziom cholesterolu LDL, należy zmodyfikować dotychczasowe nawyki żywieniowe. Codzienna dieta powinna uwzględniać:
- zmniejszenie spożycia cholesterolu – do 200 mg dziennie;
- ograniczenie spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych – do 7% energii z diety;
- ograniczenie (a najlepiej całkowite wyeliminowanie) spożycia izomerów trans kwasów tłuszczowych – powinno być ono tak małe, jak jest to tylko możliwe[4];
- zwiększenie spożycia tłuszczów pochodzenia roślinnego. Do codziennej diety warto włączyć również sterole roślinne. Udowodniono, że ich spożycie na poziomie 1,5-2,4 g dziennie – w połączeniu z prawidłowo zbilansowaną dietą i zdrowym stylem życia – obniża poziom cholesterolu o 7-10% w ciągu 2-3 tygodni[5]. Znajdziesz je m.in. w miękkiej margarynie Optima Cardio.
Większa aktywność fizyczna
Aktywność fizyczna wpływa korzystnie na profil lipidowy. Znaczenie ma nie tylko forma, ale również:
- częstotliwość wysiłku,
- czas trwania,
- intensywność ćwiczeń[6].
Nieregularna aktywność o niskiej częstotliwości oraz zbyt krótki czas jej trwania nie przełożą się na osiągnięcie oczekiwanych efektów.
Z uwagi na zagrożenie, jakie niesie za sobą podwyższony poziom cholesterolu, należy dążyć do utrzymania jego stężenia w optymalnych wartościach. Poprzez zmianę stylu życia (lub tylko delikatną modyfikację dotychczasowego) można zrobić wiele dobrego dla swojego zdrowia.
[1] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/88295,hipercholesterolemia
[2] https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.2.4.1.
[3] https://www.termedia.pl/poz/Praktyczne-wskazowki-dotyczace-leczenia-hipolipemizujacego-co-wynika-z-najnowszych-polskich-wytycznych,47512.html
[4] https://ncez.pzh.gov.pl/informacje-dla-producentow/izomery-trans-kwasow-tluszczowych-stan-aktualny/
[5] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can
[6] https://ncez.pzh.gov.pl/aktywnosc-fizyczna/wplyw-wysilku-fizycznego-na-profil-lipidowy-2/
