Co to jest kogeneracja?
Kogeneracja to połączenie produkcji energii cieplnej i elektrycznej w jednym procesie technologicznym. Układy kogeneracji mogą przyjmować różne formy w zależności od rodzaju źródła energii czy zastosowania. Co ważne, cały proces bazuje na jednym rodzaju paliwa. Dzięki zastosowaniu kogeneracji można ograniczyć straty, które występują przy tradycyjnej produkcji energii. Kogeneracja może być opłacalnym rozwiązaniem szczególnie w przypadku obiektów, które wykorzystują duże ilości prądu i energii grzewczej. Taki system może zapewnić duże oszczędności również w sytuacji, gdy działalność generuje odpady energetyczne.
Co może być źródłem energii w układzie kogeneracyjnym?
Systemy kogeneracyjne mogą być zasilane zarówno tradycyjnymi paliwami kopalnymi, jak i odnawialnymi źródłami energii. Mogą to być na przykład:
- węgiel,
- gaz ziemny,
- biogaz,
- biomasa,
- paliwa ciekłe,
- wodór,
- gazy specjalne.
Jak działa kogeneracja?
System kogeneracyjny działa podobnie jak zwykła elektrownia, produkując energię elektryczną za pomocą silnika cieplnego (np. silnika spalinowego, turbiny gazowej, turbiny parowej). W tradycyjnej elektrowni silnik nie wykorzystuje całej energii cieplnej na wyprodukowanie energii elektrycznej, przez co generuje straty (tzw. ciepło odpadowe). Tymczasem kogeneracja pozwala zużywać niewykorzystaną energię cieplną do ogrzewania, przygotowania ciepłej wody użytkowej czy celów technologicznych. Możliwe są również systemy trójkogeneracyjne, które wykorzystują energię cieplną (np. parę wodną) do chłodzenia.
Gdzie stosuje się układy kogeneracji?
Kogeneracja stosowana jest w energetyce zawodowej, tj. w elektrociepłowniach produkujących energię elektryczną i cieplną na potrzeby mieszkańców lub przemysłu. Układy kogeneracyjne sprawdzają się również w przedsiębiorstwach, które zużywają duże ilości prądu i energii grzewczej. Na kogeneracji może skorzystać również branża rolnicza i ogrodnicza, ponieważ źródłem energii pierwotnej może być biomasa (odpady pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego). Systemy bazujące na skojarzonej produkcji energii elektrycznej i grzewczej można wykorzystać również w obiektach użytkowanych przez wiele osób w tym samym czasie, takich jak:
- hotele,
- bloki mieszkalne,
- biurowce,
- obiekty użyteczności publicznej (szkoły, szpitale).
Czy kogeneracja się opłaca?
Szacuje się, że układy kogeneracyjne mogą ograniczyć straty energii o 60% i obniżyć koszty zużycia energii elektrycznej i grzewczej o 30-40%. Ponadto państwo oferuje różne programy wsparcia dla wytwórców energii z wysokosprawnej kogeneracji. Wsparcie może mieć formę dofinansowania do budowy lub przebudowy jednostki kogeneracji, a także dopłat (premii gwarantowanych i kogeneracyjnych) do każdej megawatogodziny energii wytworzonej w kogeneracji. Jednak opłacalność kogeneracji zależy głównie od zapotrzebowania obiektu na energię elektryczną i grzewczą, a także od prawidłowego dobrania wydajności systemu.
Co daje kogeneracja?
Układy kogeneracyjne mogą zapewnić firmie realne oszczędności, a nawet dodatkowe źródło przychodu, jednak kwestie finansowe nie są jedynym argumentem przemawiającym za takim rozwiązaniem. Skojarzona produkcja energii elektrycznej i cieplnej jest korzystna również dla środowiska, ponieważ w ten sposób do atmosfery trafia mniej szkodliwych związków. Kogeneracja może również stanowić odpowiedź na postępujący proces odchodzenia od paliw kopalnych, ponieważ jako paliwo można wykorzystać źródła energii odnawialnej (np. biomasę). Układ kogeneracyjny pozwala także na uniezależnienie się od zewnętrznych dostawców energii elektrycznej i grzewczej, co zwiększa bezpieczeństwo energetyczne.
