W celu oceny stanu tkanek gruczołu piersiowego przeprowadza się dwa badania: USG oraz mammografię. Nie są one równoważne, ale stosowane są w różnych sytuacjach lub uzupełniająco.
Kiedy zacząć badanie piersi? Już po dwudziestym roku życia. Oprócz comiesięcznego samobadania palpacyjnego, młoda kobieta powinna raz na dwa lata przejść badanie ultrasonograficzne, a po ukończeniu trzydziestego roku życia – co rok. Dlaczego akurat to badanie? Ponieważ piersi młodych kobiet przygotowane są do wytwarzania mleka, buduje je więc głównie tkanka gruczołowa. Daje ona jasny obraz na mammografii, co zazwyczaj skutkuje fałszywym wynikiem badania. Do diagnostyki tak zwanych gęstych radiologicznie piersi odpowiedniejsze jest badanie USG, umożliwiające odróżnienie tkanki prawidłowej od patologicznej.
Natomiast po przejściu menopauzy w piersiach znacznie zwiększa się udział tkanki tłuszczowej, która na zdjęciu rentgenowskim daje ciemny obraz, a zmiany – jasne. Po wykryciu zmian w mammografii lekarz ginekolog często kieruje pacjentkę na dodatkową diagnostykę, w tym właśnie USG. Pozwala to na sprecyzowanie charakteru zmian (czy są łagodne, czy złośliwe – nie jest to możliwe na podstawie samej mammografii) i tym samym dobór terapii.
Jeżeli kobieta stosuje hormonalną terapię zastępczą, w jej piersiach ponownie rośnie udział tkanki gruczołowej i konieczne może stać się zastąpienie mammografii badaniem ultrasonograficznym.
Mammografia ma tę zaletę, że pozwala na wykrycie zmian bardzo małych (nawet o wielkości zaledwie jednego milimetra), podczas gdy w badaniu ultrasonograficznym widoczne są tylko zmiany większe niż pięć milimetrów. Ponadto mammografia lepiej ukazuje powstające w piersiach mikrozłogi wapnia, które mogą świadczyć o rozpoczęciu procesu nowotworowego. Większe zwapnienia są na ogół niezłośliwe.
Warto zaznaczyć, że podczas mammografii kobieta poddawana jest działaniu szkodliwych promieni rentgenowskich, a badaniu towarzyszy konieczny ucisk (jednak nie dłuższy niż 30 sekund), czasami nawet ból. Natomiast USG jest całkowicie bezbolesne i nieinwazyjne, może być wykonywane nawet w okresie ciąży.
