W jakich więc sytuacjach może do tego dojść oraz jakie są najważniejsze elementy procedury ograniczenia władzy rodzicielskiej, o których należy pamiętać?
Prawa i obowiązki rodziców
Kodeks Opiekuńczy i Rodzinny określa podstawowe obowiązki rodziców wobec dziecka. Należą do nich przede wszystkim: dbanie o dobro dziecka, rozumiane jako zapewnienie mu warunków wychowawczych, bezpieczeństwa, a także opiekę nad nim aż do momentu, kiedy uzyska ono pełnoletniość. Zgodnie z literą prawa, rodzice mogą wychowywać dziecko oraz zapewniać mu edukację kierując się własnymi poglądami, przekonaniami czy religią, jednak musi się to odbywać w taki sposób, aby nie naruszało to godności oraz dobra dziecka. Z kolei obowiązkiem dziecka jest posłuszeństwo wobec rodziców.
Okoliczności ograniczenia władzy rodzicielskiej
Podstawowym argumentem przemawiającym za ograniczeniem władzy rodzicielskiej jest naruszenie dobra dziecka. Może to nastąpić w sytuacji, gdy dochodzi do zaniedbania potrzeb dziecka, jego zdrowia, edukacji, a także w przypadku zagrożenia jego życia bądź zdrowia. Wskazane zaniedbania mogą mieć charakter zarówno zawiniony przez rodziców, jak i nie zawiniony. Warto również pamiętać, iż ograniczenie władzy rodzicielskiej może nastąpić na skutek zaniedbań permanentnych, jak i incydentalnych.
Szczególnie często mamy do czynienia z ograniczeniem władzy rodzicielskiej w rodzinach patologicznych, z problemami alkoholowymi lub narkotykowymi.
Procedura ograniczenia władzy rodzicielskiej
Procedura ograniczenia władzy rodzicielskiej może zostać wszczęta na skutek złożenia wniosku przez jednego rodzica przeciwko drugiemu, złożenia wniosku przez inne osoby, które są w stanie wskazać uzasadniające okoliczności zagrożenie dobra dziecka, a także z urzędu – przez sąd.
Wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej mogą złożyć także placówki oświatowe oraz sprawujące opiekę nad dzieckiem, opiekę społeczną, policję czy organy administracji rządowej.
Wniosek powinien zawierać następujące informacje: oznaczenie sądu, miejscowość i datę, dane wnioskodawcy, dane uczestników postępowania, żądanie, czyli ograniczenie władzy rodzicielskiej, uzasadnienie, akt urodzenia dziecka oraz akt małżeństwa w przypadku rodziców pozostających w związku małżeńskim.
Aby złożyć wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej, konieczne jest wniesienie opłaty sądowej w wysokości 40 zł.
Następnie, po przeprowadzeniu rozprawy procesowej, sąd wydaje wyrok.
