Prawo bankowe nie określa szczegółowo, w jaki sposób bank ma sprawdzać zdolność potencjalnych kredytobiorców. O tym, czy posiadamy zdolność kredytową, czy też nie, decydują wewnętrzne procedury przyjęte w danym banku.
Potocznie termin „zdolność kredytowa” oznacza odpowiednio wysoki dochód, ale lepiej rozumieć zdolność kredytową szerzej jako pojęcie zawierające w sobie szereg innych elementów, często dających się ocenić wyłącznie subiektywnie (jak np. stabilność sytuacji zawodowej kredytobiorcy).
Jak oceniana jest zdolność kredytowa?
Banki różnią się między sobą w ocenie zdolności kredytowej. W uproszczeniu, każdy z nich sprawdza dochody osoby starającej się o kredyt czy pożyczkę, od nich odejmuje „koszty życia” i ewentualnie raty innych kredytów. To co pozostanie po przeprowadzeniu działań odejmowania, to maksymalna kwota, jaką zaciągający kredyt będzie mógł przeznaczyć na regulowanie należności wobec banku co miesiąc. Zatem suma miesięcznych odsetek od kredytu i miesięcznej raty kapitałowej musi być od niej niższa. Na podstawie wielkości tej kwoty, po uwzględnieniu okresu, na jaki chcemy zaciągnąć kredyt, bank określa, ile może nam pożyczyć.
Najważniejszą sprawą przy ocenie zdolności kredytowej jest kwestia tzw. kosztów życia. W niektórych bankach są one takie same dla każdej rodziny bez względu na liczbę jej członków. W innych ma to znaczenie. Banki mogą też uwzględniać dodatkowe elementy obciążające domowy budżet, np. posiadanie samochodu. Nie ma dwóch banków, które obliczyłyby tak samo zdolność kredytową tej samej rodziny. Jeśli okaże się, że w wybranym banku nie mamy wystarczającej zdolności, warto sprawdzić w innym.
Co jeszcze jest sprawdzane?
Badanie sytuacji finansowej potencjalnego kredytobiorcy to nie wszystko. Oceniając jego zdolność kredytową, banki biorą pod uwagę także takie elementy jak wiek, płeć, stan cywilny, ilość członków w rodzinie, wykształcenie, profil zawodowy, miejsce zamieszkania, posiadane rachunki bankowe, a nawet długość okresu zatrudnienia u ostatniego pracodawcy oraz zameldowania pod aktualnym adresem. W przypadku mężczyzn sprawdzany jest także stosunek do służby wojskowej (nieuregulowany stosunek do powszechnego obowiązku obrony oznacza praktycznie brak zdolności kredytowej). Na podstawie zebranych informacji banki szacują, czy klient posiada cechy odpowiadające charakterystyce rzetelnego dłużnika. Cennych wskazówek, co do solidności danej osoby, dostarcza oczywiście nasza historia kredytowa.
Czym jest scoring?
Przed udzieleniem kredytu bank dokonuje weryfikacji klienta w oparciu o tzw. scoring, czyli tabele statystyczne. Największa baza scoringowa prowadzona jest przez Biuro Informacji Kredytowej. Więcej informacji możemy uzyskać na stronie www.bik.pl. Dzięki danym tam zawartym bank po pierwsze, dowie się, jak w przeszłości spłacaliśmy zaciągnięte zobowiązania, po drugie, oceni naszą prawdomówność pod kątem posiadanych kredytów i limitów kredytowych, a po trzecie, może statystycznie ocenić, nasze ryzyko niespłacenia kredytu. Właśnie w tym celu banki zbierają takie dane, jak wykształcenie, miejsce zamieszkania, zawód itp. Informacje te po przetworzeniu przyznają odpowiednią liczbę punktów danemu kredytobiorcy i jeżeli uzyska on minimalną liczbę, to bank przyznaje kredyt, a jeżeli punktów braknie, kredyt nie jest udzielany.
Oczywiście często banki mogą podejść do sprawy bardziej indywidualnie. Z reguły zasada jest taka, że im większy bank i im większa kwota kredytu, tym bardziej bank podchodzi do klienta w sposób mechaniczny (opierając się na scoringu). Banki małe, choćby np. Spółdzielcze, podchodzą do klienta najczęściej w sposób dość indywidualny.
Jak możemy sprawdzić naszą zdolność kredytową?
Zdolność kredytową zbadamy odwiedzając placówki banków lub dzwoniąc na ich infolinię. Niektóre banki udostępniają też kalkulatory kredytowe na swoich stronach internetowych, co jest najprostszą formą szacunkowego zbadania swoich możliwości kredytowych. Najlepszym sposobem, aby dowiedzieć się, jaka rzeczywiście jest nasza zdolność kredytowa, może być skontaktowanie się z doradcą finansowym, który ma styczność z wieloma bankami i dzięki swojej wiedzy jest w stanie powiedzieć nam, w jakim banku mamy możliwość otrzymać kredyt. Zachęcamy do skorzystania z kalkulatora zdolności kredytowej.
Tutaj można także dowiedzieć się jak poprawić naszą zdolność kredytową.
