COLAGEN
Kolagen jest białkiem występującym w wielu tkankach i narządach stanowiąc niekiedy 25% masy wszystkich białek budujących dany organizm. Jest obecny w kościach, zębach, ścięgnach oraz w rogówce. Będąc głównym składnikiem macierzy zewnątrzkomórkowej (extracellular matrix – ECM) razem z keratyną odpowiada za elastyczność i wytrzymałość skóry. Kolagen jest powszechnie stosowany w kosmetykach, zwłaszcza w kremach i maściach przeciwzmarszczkowych. Stosuje się go też jako wypełniacz w chirurgi kosmwtycznej – np. do wypełniania ust. Dotychczas opisano 28 typów kolagenu, spośród których typ I występuje najpowszechniej.
Własności i budowa kolagenu
Kolagen ma nietypowy skład aminokwasów. Zawiera duże ilości glicyny i proliny oraz dwa aminokwasy nie pochodzące bezpośrednio z translacji w rybosonach – hydroksyprolinę i hydroksylizynę, z czego tę pierwszą w dość dużych ilościach. Aminokwasy te są formowane z proliny i lizyny już w gotowym produkcie translacji w procesie enzymatycznym, która wymaga obecności witaminy C. Szczegóły tego procesu wciąż nie są dobrze poznane. To właśnie ten proces wymaga konieczności występowania stałego stężenia witaminy C w organizmie, gdyż zablokowanie syntezy kolagenu skutkuje chorobą zwaną szkorbutem, polegającą na uszkodzeniach skóry, błon śluzowych i wypadaniu zębów.
Inną rzadką cechą kolagenu jest regularność rozmieszczenia aminokwasów, w każdym z jego α-łańcuchów. Łańcuchy te składają się z regularnych triad aminokwasów: Gly-X-Y, gdzie Gly – to glicyna a X i Y to inne aminokwasy. Na ogół X to prolina, zaś Y to hydroksyprolina. Niewiele innych białek wykazuje taką regularność. Regularność ta powoduje, że łańcuchy α mają tendencję do przyjmowania ściśle określonej konformacji, na skutek oddziaływań między sobą. Trzy cząsteczki kolagenu skręcają się spontanicznie w podjednostki zwane tropokolagenem. Tropokolagen ma strukturę potrójnej, ściśle upakowanej helisy, o skoku tylko 0,3 nm (nanometra) w porównaniu ze skokiem 0,36 nm, typowym dla innych białek. Wiązania kowalencyjne i wodorowe tworzone przez hydroksylizynę i hydroksyprolinę odgrywają kluczową rolę w stabilizowaniu helisy kolagenu, a także mają silny wpływ na ostateczny kształt włókien zbudowanych z kolagenu.
Rodzaje kolagenu
Kolagen występuje w wielu tkankach organizmu zwierząt a jego budowa jest zróżnicowana w zależności od funkcji i miejsca występowania. Generalnie rodzaje kolagenu dzieli się na 8 typów:
typ I – jest to najbardziej powszechnie występujący rodzaj kolagenu w ludzkim organizmie. Jest on obecny w tkance tworzącej blizny, w ścięgnach i tkance łącznej kości. Występuje on także w skórze, tkance podskórnej.
typ II – występuje w chrząstkach stawowych
typ III – występuje w tkance tworzącej się z fibroblastów, w trakcie zabliźniania ran, zanim zostanie wytworzony kolagen typu I, tworzy włókna tkanki łącznej właściwej siateczkowej,włókna te wybarwiają się solami metali ciężkich np. srebrem (argentos)
typ IV – występuje w błonie podstawnej – mikrowłóknach międzytkankowych, tworzących cienkie membrany między różnymi tkankami organizmu
typ V – śródmiąższowy – występuje na granicy tkanki tworzącej blizny i tkanek na krawędzi blizn – występuje zawsze jako dopełnienie kolagenu typu I
typ VI – odmiana typu V – spełniająca tę samą funkcję
typ VII – występuje w tkance nabłonkowej, m.in. w skórze i na powierzchni tętnic
VIII – występuje w śródbłonku – tkankach tworzących błony śluzowe i wnętrze żył i tętnic
IX, X, XI – występują w chrząstkach – razem z typem II
XII – występuje razem z typami I i III w wielu tkankach.
Oprócz tego istnieje jeszcze 8 niesklasyfikowanych dotąd rodzajów kolagenu, których funkcja w organizmie nie jest wciąż wyjaśniona
Podsumowanie
Wraz ze starzeniem się organizmu, maleje zawartość kolagenu w tkankach i jego elastyczność. W skórze powstają zmarszczki, maleje wytrzymałość kości i ścięgien. Dlatego tak ważne jest uzupełnianie jego braków poprzez kosmeceutyki i suplementy diety. Kolagen bardzo dobrze łączy się z Colostrum, dając komplementarne działanie kosmetyczno-lecznicze, poprzez zachowanie w pełni naturalnych i biologicznie aktywnych składników preparatu.
Literatura
1.Metabolizm kolagenu w procesie włóknienia wątroby. Post. Hig. Med. Dośw. 1987,41
2.The collagens: biochemistry and pathopsyhiology . Berlin-New York, Springer Verlag 1992
3. Propcop D.J. , Kivirikko K.I. : Collagens: molecular biology diseases, and potentials for therapy Ann. Rev. Biochem. 1990
4. Vuorio E., de Crombrugghe B: The Family of collagen genes. Ann. Rev. Biochem. 1990
