Zgodnie z art. 19 ust. 21 ustawy o VAT obowiązek podatkowy z tytułu należnych na podstawie innych przepisów dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze powstaje z chwilą uznania rachunku bankowego podatnika.
W przypadku uznania rachunku bankowego zaliczką z tytułu dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze obowiązek podatkowy powstaje w tej części.
Wprowadzenie szczególnych zasad powstania obowiązku podatkowego z tytułu należnych dotacji powoduje, że w odniesieniu do jednej czynności (dostawy towarów lub świadczenia usług) obowiązek podatkowy powstaje w dwóch momentach: w jednym, w odniesieniu do zasadniczego wynagrodzenia z tytułu danej czynności, natomiast w drugim, w odniesieniu do należnej – na podstawie innych przepisów – dotacji lub subwencji.
Rozwiązanie takie może budzić pewne wątpliwości z punktu widzenia konstrukcji VAT. Jego wprowadzenie należy jednak ocenić pozytywnie. Zdarzają się bowiem sytuacje, w których podatnik świadczący dane usługi lub dostarczający określone towary nie zna w momencie powstania obowiązku podatkowego z tytułu tych czynności (świadczenia usług albo dostawy towarów) kwoty dotacji, jaką otrzyma lub wręcz nie ma pewności, iż dotacja taka w ogóle zostanie mu udzielona.
Mogłoby zatem potencjalnie dojść do sytuacji, w której podatnik zobowiązany byłby do wstecznego skorygowania podstawy opodatkowania z tytułu danej czynności. Konsekwentnie, podatnik zobowiązany byłby również do zapłaty odsetek za zwłokę. Doprowadziłoby to do karania podatnika tylko z tego tytułu, iż otrzymał dotację. Wprowadzenie szczególnej zasady powstania obowiązku podatkowego w stosunku do dotacji i subwencji likwiduje te wątpliwości. Do momentu faktycznego otrzymania dotacji podatnik nie będzie musiał deklarować obrotu z tego tytułu.
Przepis art. 19 ust. 21 powoduje jednak określone wątpliwości praktyczne. Wskazuje on, że zasady w nim zawarte znajdują zastosowanie w przypadku należnych na podstawie odrębnych przepisów dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze. Powstaje zatem pytanie czy obowiązek podatkowy w stosunku do dotacji (subwencji lub dopłaty o podobnym charakterze) otrzymanej ze środków prywatnych (na podstawie umowy) powstaje również na zasadach określonych w omawianym przepisie, czy na zasadach ogólnych. Tym samym czy obowiązek ten powstaje w momencie uznania rachunku bankowego podatnika, czy w momencie wykonania usługi lub dostarczenia towaru (ewentualnie wystawienia faktury).
Kierując się literalną wykładnią przepisów można byłoby stwierdzić, że obowiązek podatkowy w takich przypadkach powstaje na zasadach ogólnych. Mając jednak na uwadze cel wprowadzenia tego przepisu można byłoby również przyjąć, iż obowiązek podatkowy powstaje w momencie uznania rachunku bankowego podatnika. Trudne do zaakceptowania wydaje się różnicowanie zasad powstania obowiązku podatkowego w przypadku dotacji (subwencji) publicznoprawnych i prywatnoprawnych. Problem ten powinien być jednak rozwiązywany przez poszczególnych podatników poprzez uzyskanie indywidualnych interpretacji organów podatkowych.
