Od razu zaznaczę na wstępie, że generalnie dochody pochodzące z pracy w Irlnadii są wyłączone z podatku w Polsce, na mocy umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Jest to spowodowane metodą unikania podwójnego opodatkowania, która w tej umowie jest przewidziana - metodą wyłączenia z zachowaniem progresji.
Sam problem opodatkowania dochodów z pracy w Irlandii nie jest jednakże jedynym, który każdy tam pracujący powinien wziąć pod uwagę. Są bowiem inne rodzaje dochodów, a dokładnie dochód z odsetek na rachunku bankowym lub lokacie, które należy w Polsce rozliczyć mimo tego, że dochody z pracy w Irlandii są w Polsce faktycznie wyłączone z podatku dochodowego.
Zanim przejdziemy do ustalenia, jakie podatki i w jakiej wysokości należy zapłacić w Polsce, wcześniej musimy zbadać, czy w ogóle podlegamy obowiązkowi podatkowemu w Polsce a zatem, czy jesteśmy polskimi rezydentami podatkowymi.
1. Kto powinien rozliczyć dochody irlandzkie w Polsce?
Obowiązek rozliczenia tych dochodów spoczywa na osobach, które w roku podatkowym posiadały polską rezydencję podatkową. Kto zatem był takim rezydentem? Mamy tutaj dwa kryteria, z których spełnienie przynajmniej jednego skutkuje polską rezydencją podatkową, a więc koniecznością rozliczenia się w Polsce z dochodów irlandzkich (art. 3 ustawy o PIT).
Pierwsze kryterium to liczba dni - 183 dni w roku podatkowym. Niekoniecznie muszą być spędzone w Polsce łącznie - liczy się suma tych dni w całym (polskim) roku podatkowym.
Drugie kryterium, to posiadanie w Polsce tzw. ośrodka interesów życiowych, na który składa się centrum interesów osobistych (rodzina, przyjaciele, pasja, życie kulturalne, itp.) oraz centrum interesów gospodarczych (zatrudnienie, firma, działalność gospodarcza).
Spełnienie choćby jednego z tych kryteriów powoduje, że jesteśmy rezydentami polskimi. Oczywiście nie oznacza to, że automatycznie przestajemy być rezydentami irlandzkimi tak samo, jak nabycie rezydencji irlandzkiej nie powoduje, że przestajemy nagle być rezydentami polskimi. Możemy mieć bowiem podwójną rezydencję podatkową, jednak opodatkowani od wszystkich swoich dochodów możemy być tylko w jednym kraju.
No dobrze, co więc w takim przypadku podwójnej rezydencji? Gdzie się rozliczamy - w PL, czy w Irlandii? Zobaczmy w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania art. 4 ust. 2. Wyraźnie mówi on, że jeżeli osoba ma dwa miejsca zamieszkania dla celów podatkowych, to uważa się, że ma ona miejsce zamieszkania w tym kraju, w którym posiada stałe miejsce zamieszkania, a jeżeli nie można ustalić, gdzie posiada ona stałe miejsce zamieszkania, to pod uwagę bierze się to państwo, z którym ma ona ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze (ośrodek interesów życiowych). A więc widzimy, że powracamy do punktu wyjścia: dochody opodatkowane są w całości w tym państwie, w którym podatnik posiada ośrodek interesów życiowych. Nawet, jeżeli za granicą przebywa więcej niż 183 dni w roku, to jeśli jego rodzina (centrum osobiste) stale zamieszkuje w kraju, to wciąż ma on obowiązek rozliczenia się w Polsce od całości swoich dochodów, jako że wciąż posiada tutaj swoje stałe miejsce zamieszkania, a więc jest polskim rezydentem podatkowym.
A zatem osoba uzyskująca dochody w Irlandii, jeżeli jest polskim rezydentem podatkowym, albo podwójnym rezydentem, ale zobowiązanym do rozliczenia w Polsce na mocy umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, powinna - w pewnych sytuacjach, o czym niżej - złożyć deklarację PIT-36 (oraz ewentualnie załącznik PIT-ZG) w Polsce i rozliczyć na niej dochody uzyskane w Irlandii.
Przeciwnie zatem, jeżeli osoba nie posiada w Polsce swego ośrodka interesów osobistych, jak również ośrodka interesów gospodarczych, a także nie przebywa w kraju więcej niż 183 dni w roku podatkowym, to wówczas nie jest uznawana za polskiego rezydenta podatkowego i na terytorium polski nie ciąży na niej ŻADEN obowiązek podatkowy z tytułu dochodów uzyskanych w Irlandii.
2. Jakie dochody irlandzkie rozliczamy w Polsce
A więc jakiego rodzaju dochodami pochodzącymi z Irlandii będzie zainteresowany polski fiskus? Po pierwsze będą to dochody z pracy, a po drugie dochody z odsetek.
Co do pierwszego rodzaju dochodów, to większość osób pracujących w Irlandii zdaje sobie sprawę z wyłączenia ich opodatkowania w Polsce. Związane jest to z zastosowaniem metody wyłączenia, jako sposobu na uniknięcie podwójnego opodatkowania, przewidzianej w umowie podatkowej (art. 24 ust. 1). Metoda ta występuje jednak tutaj (i w innych umowach również) w wariancie "z zachowaniem progresji", co oznacza, że pomimo tego, że dochody irlandzkie są wyłączone z podatku w Polsce, to mają one wpływ na wysokość podatku od polskich dochodów. Stąd też, jeżeli podatnik osiągał dochody w Irlandii oraz w Polsce w tym samym roku podatkowym, to ma on obowiązek rozliczenia obydwóch dochodów w Polsce (szczegóły rozliczenia ujęte są poniżej).
Co do drugiego rodzaju dochodów, dochodu z odsetek, to trzeba PODKREŚLIĆ, że w Polsce jest bardzo niska świadomość tego obowiązku. Powodem tego stanu rzeczy jest fakt, że wiedza podatników o całkowitym wyłączeniu z opodatkowania dochodów z pracy w Irlandii powoduje u nich domniemanie, iż żadne inne obowiązki podatkowe na nich w Polsce nie ciążą. Tymczasem jest odwrotnie, co skrzętnie wykorzystuje fiskus, ściągając zaległości podatkowe z tego tytułu. O konieczności opodatkowania odsetek z rachunków i lokat bankowych mówi art. 24 ust. 1 lit. b umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania Polska-Irlandia (szczegóły poniżej).
3. Jak rozliczamy w Polsce dochody z pracy w Irlandii
Jeżeli podatnik, polski rezydent podatkowy, uzyskał dochody zarówno w Irlandii, jak i w Polsce, to powinien on rozliczyć swoje dochody zagraniczne przy zastosowaniu metody unikania podwójnego opodatkowania - metody wyłączenia z progresją.
Na czym polega rozliczenie tą metodą? W skrócie: na obliczeniu nowej stawki podatkowej, która następnie znajdzie zastosowanie tylko do polskich dochodów. Szczegółowo napisałem o tym we wpisie Jak rozliczyć zagraniczne dochody - metoda wyłączenia i nie a potrzeby przytaczania tutaj rozbudowanych przykładów obliczania podatku, warto jednak pokrótce napisać dokładniej, na czym ta metoda polega.
Generalnie rzecz biorąc, podstawowym problemem jest tutaj ustalenie nowej stawki podatkowej, przy czym nie jest to stawka wzięta wprost z art. 27 ust. 1 ustawy o PIT. Stawkę tą należy obliczyć. Jak to się robi?
Po pierwsze trzeba połączyć wszystkie dochody (polskie i irlandzkie) po wcześniejszym sprowadzeniu niemieckich EURO do złotówek (przypominam o możliwości obniżenia irlandzkiego przychodu o 30% diety za każdy dzień stosunku pracy za granicą).
Po drugie, od ogólnej sumy dochodów należy obliczyć podatek wg polskiej skali podatkowej z art. 27 ust. 1 ustawy o PIT.
Po trzecie, trzeba obliczyć, w jakim stosunku procentowym pozostaje obliczony podatek do ogólnej kwoty dochodów (tj. dochodów polskich oraz irlandzkich). O tym, jakiego wzoru należy użyć, napisałem szczegółowo w artykule Jak rozliczyć zagraniczne dochody metodą wyłączenia
Po czwarte, wynik powyższego działania, który jest nową stawką podatkową, stosujemy wyłącznie do polskich dochodów.
W ten sposób otrzymujemy kwotę podatku od polskich dochodów. Jak widzimy, dochód irlandzki został wyłączony z opodatkowania, jednakże miał on wpływ na ustalenie nowej - wyższej stawki podatkowej.
Dochody z pracy w Irlandii rozliczamy na formularzu PIT-36 wraz z załącznikiem PIT-ZG.
4. Czy rozliczamy w Polsce irlandzkie odsetki z rachunków oraz lokat bankowych
Problem opodatkowania odsetek powstałych na rachunkach bankowych oraz na lokatach za granicą jest bardzo mało znany co wiąże się to głównie z tym, że w wyniku wejścia w życie abolicji podatkowej mówiono w mediach, że skorzystanie z tej abolicji powoduje umorzenie zaległości podatkowej, i że osoby rozliczające się z zagranicznych dochodów w Polsce metodą wyłączenia (czyli tak jak osoby pracujące w Irlandii) nie mają już tutaj żadnych obowiązków podatkowych. To uspokoiło większość osób, pracujących za granicą, a tymczasem fiskus ściąga należności od wszystkich, którzy nie opodatkowali swoich odsetek (niestety problem ten dotyczy wszystkich osób uzyskujących tego rodzaju zagraniczny dochód bez względu na metodę unikania podwójnego opodatkowania). Podstawą do opodatkowania dochodu z odsetek zagranicznych jest ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 30a).
Wynika z tego, że osoby uzyskujące w Irlandii dochód z odsetek (czy to na rachunku bankowym, czy też na lokacie, albo z innego źródła) powinny go opodatkować w Polsce z uwzględnieniem metody unikania podwójnego opodatkowania, tj. metody zaliczenia, a zatem - UWAGA - innej metody niż ta, o której była mowa powyżej. Polega ona na tym, że od podatku obliczonego według polskiej stawki podatkowej - która wynosi obecnie 19% - odejmuje się podatek zapłacony za granicą (albo pobrany za granicą przez płatnika - instytucję finansową), nie więcej jednak, niż do wysokości kwoty podatku obliczonego według polskiej stawki (szczegółowo na ten temat piszę tutaj >>).
Ważne są tutaj dwie rzeczy. Po pierwsze zobowiązanymi do zapłaty podatku od odsetek są wyłącznie polscy rezydenci podatkowi, a po drugie - stawka podatku zapłaconego za granicą powinna wynikać z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, która wyraźnie reguluje stawkę tego podatku (zazwyczaj niższą) dla nierezydentów (art. 11 umowy z Irlandią).
Opodatkowaniu z odsetek nie podlega przedsiębiorca, gdyż tego rodzaju dochód jest u niego opodatkowany, jako typowy dochód z działalności gospodarczej.
5. Jakie polskie ulgi i odliczenia można zastosować rozliczając dochód irlandzki
Przede wszystkim, jeżeli podatnik nie osiągnął w Polsce dochodów w roku podatkowym, to nie ma sensu dokonywanie odliczeń, gdyż metoda wyłączenia irlandzkich dochodów w Polsce powoduje brak obowiązku ich rozliczenia. Inaczej ma się sprawa, kiedy podatnik uzyskał w tym samym roku podatkowym dochód w Polsce. W tej sytuacji musi on rozliczyć dochody polskie uwzględniając dochody irlandzkie zgodnie z metodą wyłączenia z progresją.
W związku z tym, że wysokość zagranicznych dochodów wpłynie na wysokość stawki podatkowej to warto przede wszystkim skorzystać z możliwości zmniejszenia zagranicznego przychodu o 30% diety za każdy dzień pozostawania w stosunku prac.
Jakie jeszcze mamy ulgi do odliczenia? Dalej możemy odliczyć składki na irlandzki ZUS i NFZ (art. 26 ust. 1 pkt 2a oraz art. 27b ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT) pod warunkiem, że składki te nie zostały już zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, albo odliczone w zeznaniu składanym irlandzkiemu fiskusowi (o warunkach odliczenia mówiłem tutaj >>).
I tak dalej... ulgi budowlane, rehabilitacyjne, internetowe, prorodzinne (także, jeżeli dzieci powyżej 18 roku życia - ale nie dłużej niż do roku 25-go - uczyły się za granicą), a więc wszystkie ulgi, jakie przysługują w polskim prawie podatkowym.
Jaka ulga nie przysługuje? Tak zwana ulga abolicyjna, gdyż dotyczy ona wyłącznie osób rozliczających swoje zagraniczne dochody metodą zaliczenia, co - jak wiemy - nie odnosi się do dochodów irlandzkich.
6. Do którego urzędu kierujemy deklarację podatkową
Do tego urzędu, który jest dla nas właściwy ze względu na nasze miejsce zamieszkania dla celów podatkowych. A zatem będzie to nasz urząd, w którym do tej pory się rozliczaliśmy. Jeżeli podatnik zmienił rezydencję podatkową na irlandzką, to wówczas urzędem właściwym jest urząd dla nierezydentów. W tym jednakże przypadku uwagi zawarte w niniejszym artykule nie miałyby zastosowania, gdyż odnoszą się one wyłącznie do osób będących polskimi rezydentami podatkowymi.
Zakończenie
To tyle uwag odnoszących się do prawidłowego rozliczania dochodów irlandzkich w Polsce. Na koniec zwróćcie uwagę na jedną ważną rzecz: samo osiąganie dochodów z pracy wyłącznie w Irlandii powoduje, że nie musicie składać deklaracji podatkowej w Polsce (chyba, że Wasz urząd skarbowy żąda tzw. pitów zerowych - o czym była mowa powyżej). Jednakże taki obowiązek macie w związku z rozliczeniem dochodu z zagranicznych odsetek. A zatem pomimo tego, że z pracy nie musicie się rozliczać to i tak powinniście to robić w odniesieniu do odsetek powstałych w Irlandii. Do tego służy PIT-36. A więc na tej samej deklaracji, równocześnie z rozliczeniem odsetek, możecie również przedstawić swoje irlandzkie dochody. Obydwa dochody, tj. z pracy w Irlandii oraz z irlandzkich odsetek nie mają na siebie żadnego wpływu, zatem nie ma obawy, że rozliczenie odsetek spowoduje konieczność rozliczenia dochodów z pracy.
Więcej szczegółów na temat rozliczeń dochodów z Irlandii można dowiedzieć się z serwisu www.PodwojneOpodatkowanie.pl
