Percepcja staje się percepcją aktywną, czyli przygotowującą do zapamiętania, dopiero wtedy, kiedy pojawia się stanowcza intencja zapamiętania informacji, kiedy to informacja wzbudza zainteresowanie lub ma być przekazana dalej. Kłopoty związane z zapominaniem nie wynikają ze złej pamięci, lecz niedostatecznej uwagi. Dopóki odbiór bodźców zewnętrznych staje się powierzchowny, niemożliwe jest zapamiętanie wszystkiego, co dzieje się wokół nas. W ten sposób natura broni nas przed nadmiarem niepotrzebnych informacji.
Jak uważamy?
Nie wszyscy uważamy w identyczny sposób. Zachowanie w tej dziedzinie zależy od typu osobowości, zainteresowań, wyznawanych wartości, stosunku do świata. Opisy podane poniżej pozwalają jednak częściowo bliżej poznać te zależności:
Skrupulant - przesadnie zwraca uwagę na wszystko: jest wszystkim zainteresowany, uważa, że wszystko może lub powinno zostać zapamiętane, w związku z czym ryzykuje, że jego pamięć będzie zaśmiecona niepotrzebnymi informacjami. Jego uwaga nie jest wybiórcza. Osoba o takim typie uwagi często jest człowiekiem drobiazgowym, perfekcjonistą i ma przy tym bardzo dobrą pamięć. Będzie też wymagać od innych takiej samej, niewybiórczej uwagi. Skrupulanci mają w swojej pamięci olbrzymie ilości informacji, lecz ich wydajność jest średnia, gdyż większość z
wiadomości nie zostanie kiedykolwiek wykorzystana.
Osoba o uwadze wybiórczej - cechuje się uwagą ukierunkowaną na jedno bądź wiele zainteresowań. Dobrze posługuje się swoja uwagą, która jest skuteczna w określonych dziedzinach, natomiast reszta wzbudza u niej zainteresowanie przeciętne lub wręcz żadne. Ponieważ uwaga takiej osoby jest wybiórcza, ale bardzo duża, taka sama jest jej pamięć - dobra w dziedzinach, które ją interesują, i średnia w pozostałych.
Roztargniony - z reguły jest w niewielkim stopniu zainteresowany wszystkim, co dzieje się wokół niego. Często wydaje się nieobecny, coś zapomina lub gubi. Brak uwagi dla świata zewnętrznego często wiąże się z ukierunkowaniem na samego siebie, własne stany duchowe. Jego pamięć jest narcystyczna i fragmentaryczna.
Oczywiście można częściowo rozpoznać się w każdym z opisów. Najważniejsze jest jednak to, by zachować uwagę wysokiej jakości, wybiórczą i adekwatna do sytuacji. Oto gwarancja dobrego przekazania informacji do pamięci długotrwałej.
TEST
Czy zwracasz uwagę na to, co się dzieje wokół Ciebie?
1.Przedmiotów tych używasz bardzo często. Czy pamiętasz ich marki? Wykonaj ten test bez niczyjej pomocy, nie rozglądając się i nie zmieniając miejsca, w którym się znajdujesz. Twoje odpowiedzi powinny być spontaniczne.
W łazience
Mydło toaletowe .......................
Pasta do zębów ......................
Woda toaletowa .......................
(lub perfumy)
Szampon .......................
Szczoteczka .......................
do zębów
Suszarka .......................
Pralka .......................
W kuchni
Kawa .......................
Olej ......................
Herbata .......................
Cukier .......................
Sól .......................
Musztarda .......................
Woda mineralna .......................
Makaron .......................
Płyn .......................
do zmywania
Piekarnik .......................
Lodówka .......................
W innych częściach domu
Telewizor .......................
Aparat .......................
fotograficzny
Radio .......................
Żelazko .......................
2.Czy możesz podać nazwy 5 sklepów lub supermarketów położonych obok twojego domu?
............................... ................................
............................... ................................
...............................
3.Czy możesz podać markę samochodu...
3 członków twojej rodziny
............................ ................................
...........................
3 sąsiadów bądź przyjaciół
........................... ................................
...........................
Aby twoja uwaga była doskonała musisz spełnić kilka prostych, ale jednocześnie ważnych,
warunków. Oto one:
1. Zainteresowanie - Jest czynnikiem uruchamiającym uwagę. To, co nas nie interesuje lub nie wywołuje u nas żadnych emocji, z reguły nie rozbudza uwagi.
2. Osobowość - Osoby zalęknione lub zestresowane cierpią z powodu „gonitwy myślowej" lub uporczywie powracających myśli. Także ludziom roztargnionym trudniej skupić uwagę. Natomiast takie cechy charakteru jak optymizm i otwarcie sprzyjają dobremu uważaniu.
3. Przyjemność - To, co wiąże się z przyjemnymi doznaniami, wywołuje wzrost uwagi.
4. Motywacja - Perspektywa osiągnięcia zamierzonego celu, odniesienia sukcesu,
zrealizowania marzeń powoduje skupienie uwagi.
5. Czujność - Ten stan spokojnego, zdystansowanego ożywienia umożliwia utrzymanie aktywności przez dłuższy czas, bez zmęczenia czy dezorganizacji czynności.
6. Ciekawość - Pobudza uwagę. Im bardziej jest się ciekawym otoczenia tym bardziej uwaga jest stymulowana.
7. Koncentracja - Pozwala na to, by uwaga pozostała skupiona na wybranych informacjach i nie była zakłócona przez każdy najmniejszy nawet dodatkowy bodziec. Ale, uwaga! Koncentracja nie jest nieograniczona. Jej długość i intensywność są różne u różnych osób i w różnych momentach życia.
8. Emocje - Pozytywne, bądź negatywne, automatycznie uruchamiają uwagę i wzmagają jej
siłę; ukierunkowują naszą ciekawość poznawczą.
9. Otoczenie - Kiedy jest sprzyjające - bez zakłóceń dźwiękowych czy wizualnych - wzmaga uwagę i pozwala na jej skupienie, bez ryzyka rozpraszania się.
Wystarczy, by jeden warunek nie został spełniony, i już uwaga nie jest doskonała. Jeśli wszystkie są spełnione - i tak nie ma pełnego sukcesu. Potrzebna jest jeszcze bowiem wola zapamiętania.
